Τα έθιμα και οι παραδόσεις του γάμου, μας ακολουθούν από την αρχαιότητα. Τα στέφανα του γάμου συναντώνται στην αρχαία Ελλάδα και η παράδοση αυτή συνεχίστηκε και από την ορθόδοξη εκκλησία. Κατά την τελετή του γάμου στην αρχαιότητα, στην πατρική ακόμη οικία, η νύφη ανέβαινε σε άμαξα, την κλινίδα, που την έσερναν γαϊδουράκια ή βόδια, και έπαιρνε θέση ανάμεσα στον νυμφίο (γαμπρός) και στον παράνυμφο, που ήταν κάποιος στενός συγγενής ή φίλος. Όλοι μαζί προχωρούσαν προς την οικία του γαμπρού. Η νύφη σ' αυτή την πομπική μετάβαση ήταν λαμπροστολισμένη και προπαντός φορούσε πάρα πολλά αρώματα, όπως εξάλλου και ο νυμφίος.
Επίσης, το ζεύγος φορούσε στεφάνι (τα "στέφανα" που χρησιμοποιούμε και σήμερα) από διάφορα φυτά αφιερωμένα στην Αφροδίτη, όπως ελιά, κληματόφυλλα και λεμονανθοί. Στη Βοιωτία τα στέφανα ήταν φτιαγμένα από σπαράγγια, λόγω της συμβολικής τους σημασίας, ότι δηλαδή, όπως στα σπαράγγια από σκληρά αγκάθια αναδύονται γλυκύτατοι καρποί, έτσι και ο καθένας από τους δύο θα παρείχε ήμερη και γλυκιά συμβίωση στον άλλον. Όμοια στέφανα, ωστόσο, φορούσαν και όσοι τους συνόδευαν. Η συνολική εικόνα, βέβαια, του νυμφίου και της νύφης ήταν εορταστική. Δεν φορούσαν ποικιλόχρωμα ή κόκκινα, αλλά ολόλευκα ρούχα, για να συμβολίζουν την απουσία φθοράς όχι τόσο στο σώμα τους όσο στη μεταξύ τους σχέση.
 | Xαλκός επικασσιτερωμένος. 10ος αιώνας Kωνσταντινούπολη |  | Aσήμι επιχρυσωμένο και γυάλινες πέτρες. 19ος αιώνας Φιλιππούπολη |
Αργότερα, στα χριστιανικά χρόνια, σε έναν ελληνικό ορθόδοξο γάμο τα παραδοσιακά στέφανα για τη νύφη και τον γαμπρό ήταν φτιαγμένα από λεμονανθούς και συνδυάζονταν με το κομψό κέντημα του νυφικού φορέματος. Τα άνθη συμβόλιζαν την παρθενία και την αγνότητα, επειδή είναι άσπρα και εύθραυστα και εκπέμπουν μια γλυκιά, απαλή μυρωδιά.
Στο Βυζάντιο τα στέφανα ήταν σύμβολα βασιλικά και γι' αυτό έμοιαζαν με βασιλικές κορώνες. Με το γάμο θεωρούσαν ότι δημιουργείται ένα νέο βασίλειο: το σπίτι και η οικογένεια των δύο νεόνυμφων. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, ο ιερέας ευλογεί τα στέφανα πάνω στο ευαγγέλιο, κάνει το σημείο του σταυρού πάνω από τα κεφάλια της νύφης και του γαμπρού και επικαλείται τον ίδιο τον Θεό, να τους στεφανώσει με δόξα και τιμή, στο νέο μικρό τους βασίλειο, όπου θα πρέπει να κυβερνήσουν με σύνεση, σοφία και δικαιοσύνη. Τα στέφανα του γάμου, υπενθυμίζουν επίσης τα στέφανα των μαρτύρων, τονίζοντας τη μαρτυρική διάσταση της χριστιανικής ζωής και τις άμετρες θυσίες, που χρειάζεται να γίνουν μέσα στο γάμο, για να φτάσουν οι σύζυγοι στην τελείωση.
Σήμερα, τα νυφικά στέφανα αντιπροσωπεύουν την ένωση των δύο ανθρώπων, τους κρίκους που ενώνουν την αλυσίδα της ζωής τους . Η ορθόδοξη εκκλησία χρησιμοποιεί τα στέφανα για να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην ιερότητα της δέσμευσης των δύο νεόνυμφων. Γι’ αυτό το λόγο στο τέλος της τελετής ο ιερέας δένει τα δύο στέφανα σφιχτά με την κορδέλα τους και έτσι δεμένα θα πρέπει να φυλαχτούν.
Κατά μια πιο ενδιαφέρουσα άποψη, τα στέφανα πάνω στα κεφάλια των νεόνυμφων συμβολίζουν ότι και τα φωτοστέφανα των αγίων. Η νύφη και ο γαμπρός έχουν την ευκαιρία να γίνουν για λίγο άγιοι, αφού ο σκοπός του γάμου είναι ιερός: η δημιουργία οικογένειας. Στην πορεία του έγγαμου βίου τους οι δύο σύζυγοι κρίνονται ως προς την επίτευξη αυτού του ιερού σκοπού.
 | Aσήμι επιχρυσωμένο. 19ος αιώνας Tαρσός Mικράς Aσίας |  | Aσήμι επιχρυσωμένο και γυάλινες πέτρες. 19ος αιώνας Μικρά Ασία |
Κατά την τελετή του γάμου και μέχρι να τοποθετήσει ο παπάς τα στέφανα πάνω στα κεφάλια της νύφης και του γαμπρού, τα στέφανα είναι μέσα σ' ένα δίσκο γεμάτο με κουφέτα. Σύμφωνα με την παράδοση οι ελεύθερες κοπέλες παίρνουν κουφέτα από τον δίσκο, τα βάζουν κάτω από το μαξιλάρι τους και περιμένουν ότι την τρίτη βραδιά θα δουν σε όνειρο τον άντρα που θα παντρευτούν. Ο κουμπάρος και η κουμπάρα αλλάζουν τρεις φορές τις βέρες και μετά τρεις φορές τα στέφανα. Τα στέφανα παραμένουν στα κεφάλια των νεόνυμφων για το υπόλοιπο της τελετής και κατά τη διάρκεια του χορού του Ησαΐα. Η κορδέλα των στεφάνων θα πρέπει να είναι αρκετά μακριά ώστε η νύφη και ο γαμπρός να μπορούν να κινούνται με άνεση.
Στο τέλος της τελετής του γάμου, οι γονείς της νύφης και του γαμπρού φιλάνε τα στέφανα και μετά τους νιόπαντρους. Ο ιερέας δένει τα στέφανα σφιχτά με την κορδέλα τους και τα δίνει στο ζευγάρι. Πολλά ζευγάρια συνηθίζουν να βάζουν τα στέφανα μέσα σε μια κομψή στεφανοθήκη σε κάποιο σημείο του σπιτιού τους, για να θυμούνται την ευτυχισμένη αυτή στιγμή της ζωής τους και την υπόσχεση δέσμευσης που έχουν ανταλλάξει.
Τα στέφανα του γάμου μας είναι από τα λίγα αντικείμενα της τελετής που μπορούν να παραμείνουν ως ενθύμια όχι μόνο σε εμάς τους ίδιους αλλά και στους μακρινούς απογόνους μας.
