Ένα ζευγάρι νεόνυμφοι μετά το Μύστήριο...

Του Κωνσταντίνου Γανωτή

Τί ὡραία σκηνή! ῞Ενα ζευγάρι νεόνυμφοι μετὰ τὸ μυστήριο καὶ τὰ συγχαρητήρια πιασμένοι ἀπ’ τὸ χέρι κατεβαίνουν τὰ σκαλιὰ τῆς ἐκκλησίας καὶ πηγαίνουν νὰ κατοικήσουν στὸ σπιτικό τους. Εἶναι πιὰ οἱ δυό τους μιὰ οἰκογένεια. ῾Η ἀγάπη, ποὺ ἔχουν ὁ ἕνας στὸν ἄλλον, κυριεύει ὁλόκληρη τὴν ψυχή τους, τὰ ὄνειρά τους γιὰ τὸ μέλλον, ἀλλὰ καὶ τὸν τρόπο ποὺ βλέπουν τὸν ἄλλον κόσμο. ῞Ολος ὁ κόσμος τοὺς φαίνεται ὄμορφος, ἡ ἀγάπη τους ἁπλώνεται σὲ ὅ,τι τοὺς περιβάλλει.

᾿Απὸ δυὸ ἄτομα, ποὺ ἦταν πρὶν ἀπὸ λίγο, ἔγιναν τώρα μιὰ οἰκογένεια, μιὰ οἰκογένεια δυὸ προσώπων, ποὺ εἶναι ἑνωμένα μὲ τὴν ἀγάπη τους σὲ ἕνα καινούργιο πρόσωπο, τὴν οἰκογένεια.

Στὴν παλιὰ παραδοσιακὴ κοινωνία, καὶ τὰ πρόσωπα τῆς νέας οἰκογένειας ἦταν γνωστὰ καὶ ἀγαπητὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ οἰκογένεια ποὺ τοὺς ἔφεραν στὸν κόσμο ὡς κοινωνικὸ πρόσωπο. ῎Ετσι ἡ καινούργια οἰκογένεια ἀκτινοβολοῦσε καὶ ἀντλοῦσε καὶ ἀγάπη καὶ ἀναγνώριση καὶ ἐκτίμηση ἀπὸ τὴν κοινωνία. Καὶ ὅπως συνέβαινε καὶ πρὶν ἀπὸ τὸ γάμο, ἡ νέα οἰκογένεια ἐξακολουθεῖ νὰ τρέφεται μὲ τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ τῆς κοινωνίας, νὰ συμμετέχει δηλαδὴ στὴ θρησκευτική, ἐθνικὴ καὶ κάθε ἄλλη ζωὴ τῆς κοινωνίας. ῎Ετσι ἡ καινούργια οἰκογένεια γίνεται ἕνα καράβι, ποὺ ταξιδεύει ἀνάμεσα σὲ μιὰν ἀρμάδα τραγουδώντας ἀπὸ τὸ αἴσθημα ἀσφάλειας, ποὺ ἀναπνέει. Γίνεται ἕνα δεντράκι ποὺ φύεται καὶ αὐξάνει, γιὰ νὰ γίνει ἕνας μεγάλος πλάτανος στὴν πλατεῖα τοῦ χωριοῦ.

Κι ὅμως δὲν θ’ ἀργήσει νὰ καταλάβει ἡ οἰκογένεια πὼς εἶναι ἕνα μαντρὶ κυκλωμένο ἀπὸ ἄγριους λύκους. Οἱ ἀτίθασες ἐπιθυμίες τους ἀπὸ μέσα καὶ ὁ φθόνος τοῦ κόσμου ἀπ’ ἔξω, οἱ δυσκολίες αὐτῆς τῆς ζωῆς, κάνουν τὸ καράβι νὰ κινδυνεύει, τὸ δεντράκι νὰ σαρώνεται ἀπ’ τοὺς ἀνέμους.

Τότε εἶναι ποὺ ἀνακαλύπτουν ὁ ἕνας τὰ ἐλαττώματα τοῦ ἄλλου. ῾Ο καθένας τὰ θεωρεῖ μάλιστα ὡς προσωπικὲς ἐπιθέσεις ἐναντίον του καὶ συχνὰ ἀναλαμβάνει τὴν πρωτοβουλία νὰ πατάξει τὸ ἐλάττωμα τοῦ ἅλλου. ῎Ετσι ἀρχίζουν οἱ γκρίνιες καὶ ἡ «διάσταση» ἀνάμεσα στὸ ζευγάρι. Καὶ σὲ λίγο ἔρχεται συχνὰ καὶ τὸ διαζύγιο.

Καὶ ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἔχει πάντα στὴν καρδιά του τὸν Παράδεισο. ῎Ετσι κάθε χαρὰ τὴν αἰσθάνεται αἰώνια καὶ ἀσφαλῆ. Δὲν ὑποπτεύεται τὸ κακό, ἀκόμα κι ὅταν ὁ ἴδιος εἶναι κακός! Γι’ αὐτὸ ὅλοι εὔχονται στὰ ζευγάρια «βίον ἀνθόσπαρτον», καὶ τὰ ἴδια τὰ ζευγάρια τὸ πιστεύουν καὶ τὸ προσδοκοῦν. Κι ὅμως ὁ Θεὸς βγάζοντας τοὺς Πρωτόπλαστους ἀπ’ τὸν Παράδεισο τοὺς προειδοποίησε γιὰ ἀγκάθια καὶ τριβόλια, γιὰ ἱδρῶτες καὶ πόνους καὶ ὑποταγές. Καὶ μαζὶ μ’ ὅλα αὐτὰ τὰ ζοφερὰ τοὺς εὐαγγελίστηκε τὴ συντριβὴ τῆς κεφαλῆς τοῦ διαβόλου καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴ γυναίκα. Δηλαδὴ τοὺς εὐαγγελίστηκε τὸ τέρμα τῶν δακρύων καὶ τὴν ἐπάνοδο τῶν ἀνθρώπων στὸν Παράδεισο, καὶ μάλιστα ἕναν παράδεισο τώρα χωρὶς φίδια καὶ διαβόλους. Καὶ ἡ προειδοποίηση ἐπαληθεύεται στὴ ζωή μας. Πῶς ὅμως οἰκονομεῖ ὁ Θεὸς τὸν τελικὸ θρίαμβο τῶν πλασμάτων του;

Μᾶς ἔδωσε ἀπὸ πολὺ παλιὰ ἕνα μεγαλειώδη καὶ συνταρακτικὸ συμβολισμὸ τοῦ τρόπου τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Αὐτὸς εἶναι ὁ κατακλυσμός. ῎Εβαλε τοὺς εὐσεβεῖς, τὴν οἰκογένεια τοῦ Νῶε, μέσα στὴν κιβωτὸ καὶ τοὺς ἔσωσε. ῾Υποσχέθηκε ὅμως ὕστερα πὼς δὲν θὰ ξανακάνει κατακλυσμὸ καὶ τὸ ἐπιβεβαίωσε μὲ τὸ οὐράνιο τόξο.

Αὐτὸ ποὺ συμβόλιζε ἡ Κιβωτὸς τοῦ Νῶε ἔγινε πραγματικότητα πενήντα μέρες μετὰ τὴν ᾿Ανάσταση τοῦ Κυρίου, δηλαδὴ τὴν Πεντηκοστή. Εἶναι ἡ ἵδρυση τῆς ᾿Εκκλησίας. ῾Η ᾿Εκκλησία σώζει τὸν κόσμο, ποὺ θέλει νὰ σωθεῖ, καθὼς ἡ ἴδια εἶναι μιὰ οἰκογένεια ὡς μητέρα, ποὺ γεννάει τὰ τέκνα της ἀπὸ τὴν κολυμβήθρα, τὴ μήτρα τῆς ᾿Εκκλησίας μὲ πατέρα τὸν Τριαδικὸ Θεὸ σύμφωνα καὶ μὲ τὸ λόγο τοῦ εὐαγγελιστῆ ᾿Ιωάννη· «καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι».

Αὐτὸ βέβαια εἶναι πολὺ μεγάλη εὐτυχία τῶν ἀνθρώπων, ποὺ μπαίνουν στὴν κιβωτὸ τῆς σωτηρίας καὶ γι’ αὐτὸ οἱ πιστοὶ συνέθεσαν χιλιάδες τραγούδια, γιὰ νὰ ἐκφράσουν τὴ χαρά τους καὶ ἑκατομμύρια πιστοὶ ἔγιναν μάρτυρες τῆς ἀλήθειας τοῦ Εὐαγγελίου. Οἱ Χριστιανοὶ ἔφτιαξαν κοινότητες, κοινότητες ἀγαπητικές, προσομοιώσεις τῆς κιβωτοῦ τοῦ Νῶε! Καρδιὰ τῆς κάθε χριστιανικῆς κοινότητας εἶναι ὁ ναὸς καὶ ὁρατὸς Χριστὸς ὁ ἐφημέριος στὴ θέση τοῦ ἐπισκόπου.

Γιὰ νὰ ζήσει ὅμως αὐτὴ ἡ κοινότητα καὶ νὰ λειτουργήσει σωστά, πρέπει οἱ πιστοὶ νὰ εἶναι πιστοί, δηλ. νὰ ἔχουν νιώσει ὅτι μέσα στὴν ᾿Εκκλησία εἶναι ὁ Παράδεισος κι ἔξω ἀπ’ αὐτὴν ἐλλοχεὺει ἡ κόλαση. Βέβαια ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπισκοπεῖ καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν ᾿Εκκλησία, ἀλλὰ ὁ χριστιανὸς μόνο μέσα στὴν ᾿Εκκλησία αἰσθάνεται ἀσφάλεια.

Κι ὅμως οἱ πιστοὶ χρόνο μὲ τὸ χρόνο ἔδειχναν ν’ ἀναπαύονται περισσότερο μέσα στὸν κόσμο. ᾿Ασφάλισαν τὰ εἰσοδήματά τους καὶ τὶς περιουσίες τους στὶς ἀσφαλιστικὲς ἑταιρεῖες. ᾿Αντὶ τοῦ ῎Αρτου καὶ τοῦ Οἴνου προτίμησαν τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ ἀπὸ τὰ σοῦπερ μάρκετ καὶ τὰ καπηλιὰ καὶ «συσχηματίστηκαν τῷ αἰῶνι τούτῳ». Καὶ ἔτσι ὁ ναὸς ἔχει ὅλο καὶ περισσότερα ἄδεια καθίσματα. ῍Αν τώρα τολμήσει κανεὶς νὰ πιάσει ἀπ’ τὸ χέρι καὶ νὰ συμβουλέψει κανένα βαπτισμένο ἀδελφό, θ’\ἀκούσει τὴν παγερὴ διαμαρτυρία·

- Τί θέλετε, κύριε;

᾿Απὸ ἀδελφοὶ γίναμε κύριοι!

Αὐτὸ ποὺ περιγράψαμε πιὸ πάνω λέγεται ἐκκοσμίκευση τῆς ᾿Εκκλησίας. Αὐτὴ ἡ ἐκκοσμίκευση ἐκρύωσε τὶς σχέσεις ἱερέων καὶ πιστῶν, καὶ πιστῶν μεταξύ τους, ἀφάνισε τὴν κοινὴ ζωὴ τῶν χριστιανῶν καὶ τοὺς ὑπέταξε σ’ αὐτὸ ποὺ τὸ λέμε «κοινὸν νοῦν». ῾Ο κοινὸς νοῦς εἶναι ἡ φιλοσοφία, ποὺ ἑνώνει τὶς πλατιὲς μάζες καὶ μιὰ τέτοια φιλοσοφία ἐκφράζει ὅλες τὶς ἀδυναμίες, ὅλες τὶς εὐκολίες, ὅλες τὶς ἐπιδερμικὲς θεωρίες, γιατὶ μόνον αὐτὲς γίνονται δεκτὲς ἀπ’ ὅλους. Καὶ μέσα σ’ ὅλους μπλέκονται καὶ οἱ χριστιανοὶ μ’ εὐχαρίστηση.

Καὶ γιὰ νὰ κοιμίσομε τίςϜ τύψεις μας, περιορίσαμε τὴν κοινότητα τῶν βαπτισμένων χριστιανῶν στὸ ναό, κι ἐκεῖ «ἐκπληρώνουμε τὰ θρησκευτικά μας καθήκοντα», ὅπως στὴν οἰκονομικὴ ᾿Εφορία ἐκπληρώνομε τὶς φορολογικές μας ὑποχρεώσεις! Στὸ ναὸ καταθέτομε τὸ εὐλαβὲς χασομέρι μας, τὴν ὀρθοστασία μας, τὸ κερί μας, τὸ κέρμα τοῦ δίσκου, τὴν ὑπομονετικὴ ἀνοχὴ τοῦ κηρύγματος καὶ μὲ τὸ ἀντίδωρο στὸ στόμα ἐξαφανιζόμαστε σχεδὸν χωρὶς νὰ χαιρετίσομε κανένα, γιατὶ κανένας δὲν θὰ μᾶς λείψει ὅλη τὴν ἑβδομάδα.

Κάποιοι ἀπὸ μᾶς, κυρίως γυναῖκες, κάνουν καὶ ἐθελοντικὴ προσφορά, μαγειρεύουν γιὰ τοὺς φτωχοὺς τῆς ἐνορίας καὶ ἔρχονται οἱ φτωχοί, ἄγνωστοι σὲ ὅλους μας, παίρνουν τὸ φαγάκι τῆς ἀγάπης καὶ φεύγουν· στὴν θεία Λειτουργία δὲν ἔρχονται, γιατὶ αὐτοὶ δὲν εἶναι ἀδελφοί μας, εἶναι οἱ φτωχοί, ἄλλη κάστα.

Καὶ βέβαια ἡ «ἀγάπη» μας καλύπτει τὰ ἔξοδα τῆς φιλανθρωπίας καὶ τῆς «εὐπρέπειας τοῦ οἴκου», ἀλλὰ γιὰ τὴν ἀκρίβεια σκοπὸ ἔχει νὰ σκεπάσει τὶς ἐνοχές μας, σὰν τὴ διατροφή, ποὺ δίνουν οἱ χωρισμένοι μπαμπάδες γιὰ τὰ παιδιά τους.

Καὶ περιμένομε ὅλοι τὸ «ἐν εἰρήνῃ προέλθωμεν», ὄχι γιὰ νὰ βγάλομε τὴ λειτουργία ἀπὸ τὸ ναὸ καὶ νὰ τὴ διαδώσομε στὸν κόσμο, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴν ξεχάσομε μιὰ βδομάδα. Καὶ μέσα σ’ αὐτὴ τὴν ἑβδομάδα θὰ πολεμήσομε μὲ θηρία πειρασμῶν καὶ θλίψεων, θἄχομε ἀλλαγὲς μεγάλες καὶ μικρὲς στὴ ζωή μας καὶ θὰ τὶς περάσομε χωρὶς τὴν ἀναφορά μας στὴν ᾿Εκκλησία.

Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν καὶ τὰ Μυστήρια καὶ ἡ ὑποτιθέμενη ἐνορία συμμετέχει στὴ χαρὰ τοῦ γάμου, τῆς βάφτισης καὶ στὴ λύπη τῆς κηδείας. ῾Ο πιστὸς, ὅμως, ποὺ ἀνοίγει μιὰ δουλειά, μαγαζί, ἰατρεῖο, ὁ νέος ποὺ πετυχαίνει σὲ διαγωνισμούς, ποὺ παίρνει πτυχίο, ποὺ κάνει μιὰ ἐπιτυχία, τὸ ἀνακοινώνει στοὺς συγγενεῖς καὶ τοὺς φίλους καὶ τὸ γιορτάζει μαζί τους. ῎Αρα οἱ «ἀδελφοί» του στὴν ᾿Εκκλησία δὲν εἶναι οὔτε συγγενεῖς οὔτε φίλοι!...

Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ θλίψεις μας εἶναι συντριπτικὲς καὶ οἱ χαρές μας ρηχές. ῞Οταν βρεθοῦμε σὲ μιὰ δοκιμασία, λέμε «Θεέ μου, γιατί;» καὶ ὁ Θεὸς συνήθως δὲν μᾶς ἀπαντάει· ἂν λέγαμε ὅμως μαζὶ μὲ τὴν ἐνορία μας «Θεέ μας, γιατί;», ὁ Θεὸς θὰ μᾶς ἀπαντοῦσε μὲ τὶς προσευχὲς τόσων ἀδελφῶν μας. Καὶ οἱ χαρές μας μέσα στὰ συγχαρητήρια τῆς ἐνορίας καὶ μέσα στὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἀπὸ ἐπιτυχίες καὶ εὐτυχίες τοῦ κόσμου τούτου, θὰ γίνονταν προγεύσεις τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

᾿Ακόμα καὶ τὴν πνευματικὴ προκοπὴ δὲν τὴ θέλει ὁ ἀπόστολος Παῦλος χωρισμένη ἀπὸ τὸ κοινὸ βίωμα τῆς ἐνορίας. Στοὺς Κορινθίους, ποὺ εἶχαν πέσει στὸν πειρασμὸ νὰ βάζουν στόχους δικούς τους, ἀπευθύνει λόγους εἰρηνικοὺς «χωρὶς ἡμῶν ἐβασιλεύσατε», σὰν νὰ τοὺς ἐλέγχει· Πῶς μπορεῖτε νὰ κάνετε ὁποιαδήποτε πρόοδο καὶ εὐτυχία ἔξω ἀπὸ τὸ κοινὸ αἴσθημα, τὴν κοινὴ ζωὴ τῆς ᾿Εκκλησίας, τῶν δασκάλων καὶ τῶν ἀδελφῶν σας;

Στὴ δομὴ τῆς ᾿Εκκλησίας ὑπάρχουν θεσμοθετημένα, γραφτὰ καὶ ἄγραφτα, ὅλα τὰ στοιχεῖα ἐκεῖνα, ποὺ ὀργανώνουν τὴ ζωὴ τῆς ᾿Εκκλησίας σὲ ἐνοριακή. ᾿Εκτὸς ἀπὸ τὴ Θεία Λειτουργία, ποὺ συγκεντρώνει τοὺς πάντες ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς «δι’ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντας», ἐκτὸς ἀπὸ τὸ «πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες», ποὺ προσφέρει σὲ ὅλους τὴν οὐράνια τροφή, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὁμαδικὴ προσευχὴ «Πάτερ ἡμῶν», τὸ ῾Ιερὸν Εὐχολόγιον περιέχει εὐχὲς γιὰ κάθε φάση τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν. Καὶ γιὰ τὴ σπορὰ καὶ γιὰ τὸ θερισμὸ καὶ γιὰ τὸν τρύγο, γιὰ θεμελίωση οἴκου καὶ γιὰ ναυπήγηση σκάφους καὶ γιὰ πολλὰ ἄλλα. Κάποια ἀπ’ αὐτὰ, τηροῦνται ἀκόμη σποραδικά, ἄλλα τυπικά, ἄλλα συνειδητά. Τὰ Μυστήρια ὅμως, ποὺ γίνονται ἀπὸ κάποιους πιστοὺς ἐρήμην τῆς ἐνορίας, δὲν παρηγοροῦν πολὺ καὶ συχνὰ τὰ αἰσθανόμαστε σὰν μαγεία. Τί παρηγοριὰ εἶναι ὅμως οἱ ἑκατοντάδες πιάτα μὲ τὰ κόλλυβα τὰ ψυχοσάββατα, ποὺ εἶναι πραγματικὴ ἐνοριακὴ πράξη, γιατὶ πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ μοιραστεῖ ἕνα μέρος τοὐλάχιστον στοὺς πιστοὺς, γιὰ νὰ συγχωρέσουν. Δὲν συγχωρεῖ μόνο ὁ Θεός, συγχωρεῖ καὶ ἡ ᾿Εκκλησία, συγχωρεῖ καὶ ἡ ἐνορία. Μὲ τὴ συνηγορία τῆς ἐνορίας ὁ κάθε ἐνορίτης παρουσιάζεται στὸ βῆμα τοῦ Κριτοῦ.

῾Οπωσδήποτε ὅμως μιὰ οἰκογένεια, εἴτε φυσικὴ εἴτε πνευματική, ὅπως εἶναι ἡ ἐνορία, ἔχει σὰν ἀφετηρία καὶ βάση τὸν πατέρα, δηλ. τὸν ἐφημέριο. ῾Ο ἐφημέριος πρέπει νὰ ἔχει μεγάλη καρδιά, νὰ χωρεῖ προσωπικὰ ὁ κάθε ἐνορίτης του μέσα σ’ αὐτὴν μὲ τὰ προβλήματά του. Χρειαζόμαστε ἱερεῖς θερμούς, ἀφοσιωμένους καὶ μεγαλόψυχους. ῍Αν τοὺς ἀξίζαμε κι ἂν τὸ ζητούσαμε στὶς προσευχές μας, ὁ Θεὸς θὰ μᾶς τοὺς ἔδινε.

Τώρα ἱερεῖς καὶ πλήρωμα τῆς ᾿Εκκλησίας χρησιμοποιοῦμε οἱ μὲν τοὺς δὲ ὡς ἄλλοθι.

Βέβαια δὲν ἔχει χαθεῖ τελείως τὸ σχῆμα καὶ τὸ ἦθος τῆς ἐνορίας. ᾿Ιδιαίτερα σὲ περιόδους θλίψης ἢ καὶ κατανυκτικές, ὅπως εἶναι οἱ σαρακοστές, πάει νὰ ἀναβιώσει τὸ ἐνοριακὸ πνεῦμα. Τὸ κοσμικὸ πνεῦμα ὅμως, ποὺ μᾶς πνίγει ἀπ’ ὅλες τὶς μεριές, ἀκόμα κι ἀπὸ μέσα μας μὲ τὶς ἐπιθυμίες, ἀποχρωματίζει τὴν ἐνορία, τὴν ἐκφυλίζει σὲ περιστασιακὸ πλήρωμα τοῦ ναοῦ μὲ πρόσωπα ἄγνωστα μεταξύ τους. Κι ὅταν ἀτονεῖ ἡ ἐνορία, ὁ Θεὸς γίνεται ἀτομικός μας καὶ τὸν βλέπομε μέσα ἀπὸ τὶς ἐνοχές μας καὶ τὶς ὑποκρισίες μας, γιατὶ δὲν μᾶς περιβάλλει ἡ ἀγαπητικὴ κοινότητα, ποὺ εἶναι ἡ μόνη ποὺ ἐκφράζει τὴν ἀλήθεια τοῦ προσώπου Του.

Πρέπει νὰ γνωριστοῦμε μεταξύ μας καὶ νὰ βροῦμε ὁ καθένας τὸ πρόσωπό του στὴν καρδιὰ τοῦ ἄλλου. Τώρα ἔχομε ἁπλῶς "γνωστὲς" φυσιογνωμίες μέσα μας. Πρέπει αὐτὲς οἱ φυσιογνωμίες νὰ συμπληρωθοῦν καὶ μὲ ὀνόματα καὶ μὲ συμπάθεια καὶ μὲ ἐκτίμηση καὶ μὲ ἀδελφικὴ ἀγάπη. Πρέπει ὁ πόνος τοῦ κάθε ἐνορίτη νὰ γίνει πόνος τῆς ἐνορίας, ὅπως καὶ ἡ χαρὰ τοῦ ἐνορίτη νὰ γίνει χαρὰ ὅλων μας, ὁ πλοῦτος καὶ ἡ φτώχεια μας νὰ γίνουν κοινά. Τότε μόνο θὰ ἀποτελοῦμε ἐνορία καὶ θὰ μᾶς ἀποκαλυφθεῖ ὅτι τότε μόνο θὰ ἀποτελοῦμε ᾿Εκκλησία.

Τὸ σχῆμα ἀλλὰ καὶ τὴν οὐσία τῆς ἐνορίας τὰ διασώζουν σήμερα τὰ μοναστήρια. Γι’ αὐτὸ κλείνονται μέσα σὲ μάντρα, γιὰ νὰ κάνουν εὐκολότερη τὴν ἑνότητά τους οἱ μοναχοί. ῞Ολοι κλείνονται μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ ἡγουμένου, συμπροσεύχονται καὶ συνεργάζονται, ἔχουν τὰ κελλιά τους γιὰ ἄσκηση καὶ ἀνάπαυση, ἀλλὰ ὁ νοῦς τους εἶναι ὅλων στραμμένος στὸ καθολικό, ὅπου γίνονται ὅλοι μιὰ ἀγκαλιὰ καὶ συναυλίζονται μὲ τοὺς ῾Αγίους καὶ μὲ τοὺς ᾿Αγγέλους καὶ τρέφονται μὲ οὐράνια τροφή.

Αὐτὸ τὸ μάθημα ζωῆς, ποὺ μᾶς δίνουν τὰ μοναστήρια, πρέπει νὰ τὸ ἀντιγράψομε καὶ στὴν ἐνοριακὴ ζωή. Βέβαια εἶναι δυσκολότερο νὰ πετύχει τὸ πείραμα μέσα στὴν πλημμύρα τοῦ κόσμου μὲ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Γι’ αὐτὸ καὶ τὰ προσδοκώμενα ἀποτελέσματα εἶναι λιγότερα. Λιγότερα βέβαια ἀντικειμενικά, ἀλλὰ ἂν τὰ ἐκτιμήσομε σὲ σχέση μὲ τὶς συνθῆκες, εἶναι τεράστια. ῍Ας δοκιμάσομε νὰ ἐφαρμόσομε τὴν τακτικὴ συμμετοχὴ στὴν ἐνοριακὴ λατρεία, ἑσπερινό, ἀπόδειπνα, ὄρθρους, λειτουργίες, καὶ θὰ ἰδοῦμε ὅτι γιὰ μᾶς τοὺς λαϊκοὺς καὶ κοσμικοὺς ἀποτελεῖ ἄθλο ἡ ἐπιτυχὴς συμμόρφωση καὶ μόνο σ’ αὐτὴν τὴν τακτική. ῎Ετσι θὰ εἶναι καὶ τὰ ἄλλα. ῍Ας ἐπιχειρήσομε ἔστω καὶ μιὰ φορὰ τὴν ἑβδομάδα, τὴν Κυριακή, νὰ τρῶμε ὅλοι οἱ συνενορίτες σ’ ἕνα τραπέζι, γιὰ νὰ καθήσομε κι ἐμεῖς ὁ ἕνας ἀπέναντι στὸν ἄλλον καὶ νὰ γνωριστοῦμε. ῍Ας ὀργανώσομε ἐπισκέψεις σὲ ἀσθενοῦντες, πενθοῦντες, ταλαιπωρουμένους συνενορίτες μας. Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ μαζὶ μ’ αὐτὰ ποὺ ἤδη γίνονται, ὅπως οἱ αἱμοδοσίες, οἱ ἐπισκέψεις σὲ φυλακὲς καὶ ἄλλα τέτοια, θὰ μᾶς κάνουν ἐνορία. Κι ἂν γίνομε ἐνορία, θὰ γίνομε καὶ ᾿Εκκλησία.

πηγή

Γάμος και οικογένεια: σημεία επιβίωσης

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

Σ΄ ένα προσκλητήριο γάμου που έχω πάρει έγραφε: «Όταν προσεύχεσαι για την ευτυχία ενός γάμου, προσεύχεσαι για την αρμονία του κόσμου». Θα ήθελα σήμερα να γράψω για το «μεγάλο μυστήριο», κατά τον Απόστολο Παύλο. Όχι βέβαια για να το αναλύσω – αναλύεται το μυστήριο; – αλλά για να επισημάνω κάποια σημεία που, κατά τη γνώμη μου, είναι ουσιαστικά.

Όλοι μας έχουμε ως βάση της ζωής μας την ενότητα δύο ανθρώπων, οι οποίοι, για να μας φέρουν στον κόσμο, ένωσαν αγαπητικά την ψυχή και το σώμα τους. Δηλαδή η βάση της ύπαρξής μας είναι η αγάπη. Κι από την άλλη, αν θεωρήσουμε πως ευρισκόμενοι σε Ορθόδοξη χώρα παντρευτήκαν στην Εκκλησία, αυτή η «βάση της ύπαρξής μας» δέχτηκε τη χάρη του Θεού κι άρα βρίσκεται στον αγιασμό.

Στη συνέχεια, μέσα στην οικογένεια μεγαλώνουμε με δεδομένο το ενδιαφέρον και τη μέριμνα για τη σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική μας ανάπτυξη και, ως βαπτισμένοι, και πνευματική ανάπτυξη.

Με τα πιο πάνω, άνετα μπορούμε να καταλάβουμε πως η απουσία της αγάπης και του ενδιαφέροντος δημιουργεί εξ αρχής προβλήματα. Αν αυτά τα προβλήματα στην προσωπικότητά μας δεν τα διορθώσουμε, δημιουργώντας το δικό μας γάμο θα μπλεκτούμε περισσότερο.

Διαβάζοντας για την πραγματικότητα αυτή, διερωτάται κανείς ποιου η οικογένεια είναι τέλεια και ποιου ο δικός του γάμος είναι τέλειος. Ασφαλώς κανενός! Άλλωστε το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Τα εγχειρίδια για τον «τέλειο γάμο» είναι εκτός πραγματικότητας και ενθαρρύνουν την απογοήτευση. Απλούστατα γιατί ο κάθε γάμος, η κάθε οικογένεια, όπως κι ο κάθε άνθρωπος, διαφέρει από τον άλλο έχοντας την ιδιαιτερότητά του, δηλαδή το δικό του τρόπο υπέρβασης των προβλημάτων, της επικοινωνίας, των σχέσεων, των οραμάτων. Να συμπαρασταθούμε και να βοηθήσουμε, αν θέλουν και όσο θέλουν, ναι. Να κατευθύνουμε όχι.

Για την Εκκλησία ο γάμος και η οικογένεια είναι τόπος και τρόπος άσκησης, όπου μέσα από την αγάπη και τη συμπαράσταση θα μπορέσει ο κάθε άνθρωπος να ισορροπήσει, να χαρεί τον εαυτό του και τους άλλους, να αναπτυχθεί ως πρόσωπο, να βρει τη Βασιλεία του Θεού.

Νομίζω ότι το βασικό πρόβλημα του σύγχρονου γάμου είναι η αδυναμία του ανθρώπου να αγαπήσει τον άλλο «καθώς εστί». Βέβαια ο γάμος δεν προσφέρεται για ιεραποστολή. Δεν παντρεύεσαι για να σώσεις τον άλλο αλλά να σωθείς με τον άλλο. Γι’ αυτό ο έρωτας ως δυναμική αποδοχή του «δύσκολου άλλου», δημιουργεί βάσεις που, για ν’ αντέξουν στον χρόνο, χρειάζεται να παραχωρήσει τη θέση του στην αγάπη ως αποδοχή, κατανόηση, κάλυψη. Αλλά μια τέτοια συμπεριφορά προϋποθέτει ως δεδομένο τη δική μας ωριμότητα και πνευματική ανάπτυξη, σύμφωνα με τη διαπίστωση: «πρέπει να έχεις ένα εαυτόν για να τον δώσεις». Γι’ αυτό θα αναφερθώ την επόμενη φορά.

πηγή

Για την συμβίωση των νέων ζευγαριών

-Πόσο εύκολα οι νέοι του σήμερα, καταλήγουν στην συμβίωση και για ποιούς λόγους τα πράγματα τροχιοδρομούνται προς αυτή την κατεύθυνση;

-Η συμβίωση λαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις στην εποχή μας για μία σειρά από λόγους. Κατ’ αρχήν, υφίσταται σε πολλούς μια δυσπιστία προς τον γάμο και μια ανασφάλεια ως προς το να τον αποφασίσουν. Κακές εμπειρίες από τον γάμο των γονέων τους λειτουργούν ως αρνητικά πρότυπα για τους νέους, οι οποίοι φοβούνται ότι με τον γάμο θα ατονήσει ο έρωτας και τελικά θα πληγωθούν και αυτοί και τα παιδιά. Δεν θα είναι υπερβολή να ισχυρισθούμε ότι για αρκετούς νέους έρωτας και γάμος αποτελούν εχθρούς που δεν μπορούν να συνυπάρξουν.

Εξάλλου σε αρκετούς από την νέα γενιά παρατηρεί κανείς και μια απροθυμία να δεσμευθούν μέσα από τον θεσμό του γάμου. Νομίζω ότι αυτό αποτελεί γέννημα μιας εγωκεντρικής κουλτούρας η οποία αποθαρρύνει την δέσμευση (commitment) και απολαμβάνει επιλεκτικά μόνο τα θεωρούμενα ως καλά της συμβίωσης. Όταν κάποιος μεγαλώνει μέσα σε ένα πολιτισμικό κλίμα που σπεύδει να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του και προσπαθεί με την διαφήμιση να τον πείσει ότι δικαιούται ό,τι θέλει, τότε η δέσμευση είναι πιθανό να βιώνεται ως ασφυκτική.

Σε αυτά τα αιτία χρειάζεται να προσθέσουμε και την οικονομική ανασφάλεια η οποία οδηγεί σε καθυστέρηση του γάμου. Αυτά όλα συντελούν και σε άλλα κοινωνικά δεινά, όπως την αύξηση των εκτρώσεων (αφού μειώνονται οι πιθανότητες να κρατηθεί το παιδί στην συμβίωση) και την επιδείνωση του δημογραφικού προβλήματος (αφού καθυστέρηση του γάμου τελικά αποφέρει λιγότερα παιδιά).

-Πώς μπορεί να επηρεάσει τον ψυχικό κόσμο ενός νέου μια «ανεπιτυχής» συμβίωση;

-Μια ανεπιτυχής συμβίωση (δηλαδή μια συμβίωση που τελικά διαλύεται και δεν οδηγεί σε γάμο) ενδέχεται να αποθαρρύνει ακόμη περισσότερο τον γάμο. Επίσης παρατηρούμε περισσότερες ψυχολογικές επιπτώσεις και απογοητεύσεις σε σύγκριση με την αποτυχία εντός γάμου. Ο νέος έτσι παραπαίει ανάμεσα στην εκδοχή των μεγαλυτέρων, που τον πνίγει, και στην δική του λύση που τον αφήνει ακάλυπτο. Τελικά καταλήγει η παραμονή στην συμβίωση να αποτελεί βόλεμα ίσης βαρύτητας με εκείνο που ο νέος θέλησε να αποφύγει στο γάμο.

Δεν είναι ασήμαντη λεπτομέρεια η κοινή δημόσια δέσμευση του ζευγαριού, όπως εκφράζεται με τον γάμο. Δεν αποτελεί απλό τύπο. Βοήθα τους νέους να αντιληφθούν την σημασία της αποφάσεώς τους, ώστε να μην παίζουν με τα πολύτιμα της ζωής. Η συμβίωση μαρτυρεί μια αμφίθυμη έως παιγνιώδη διάθεση και έτσι ενδέχεται να καθυστερήσει την ωρίμανση του νέου.

Ψυχολογικά μπορώ να καταλάβω γιατί κάποιοι νέοι προτιμούν να παραμείνουν στην παιγνιώδη διάσταση και όχι στην σοβαρή πλευρά της σχέσης. Ο τρόπος με τον οποίο οι προηγούμενες γενιές βιώσαμε τον γάμο δεν αποτελεί διαφήμισή του! Ενδεχομένως να υπερτονίσαμε τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντα αφαιρώντας την χαρά. Πρέπει, νομίζω, να αποτελέσει αντικείμενο βαθειάς αυτοκριτικής της γενιάς μας το γεγονός ότι έχουμε γάμους σταθερούς μεν, αλλά χωρίς χαρά. Θεωρήσαμε ότι αρκεί η σταθερότητα (το να μη χωρίσουμε) για να είναι ένας γάμος επιτυχημένος. Και οι νέοι μας το διαψεύδουν αυτό και επισημαίνουν το λάθος μας εφευρίσκοντας την συμβίωση. Κάθε κοινωνικό πρόβλημα αποτελεί σύμπτωμα που μας υποδεικνύει την ανάγκη να κάνουμε διάγνωση της αρρώστιας. Και εδώ νομίζω πως η αρρώστια έγκειται στον γάμο όπως λειτουργεί σήμερα ακόμη και μεταξύ πολλών πιστών. Δεν έχει πνοή και ομορφιά. Οι νέοι διαμαρτύρονται και αντιστέκονται σε αυτό με την συμβίωση, ελπίζοντας να διασώσουν τον έρωτα, αλλά μπλέκουν χειρότερα.

-Η συμβίωση αποτελεί εχέγγυο για ένα πετυχημένο γάμο;

-Αν συνέβαινε αυτό, θα έπρεπε να είχαμε λιγότερα διαζύγια στις περιπτώσεις που προηγήθηκε συμβίωση, θα άξιζε να γίνει έρευνα επ’ αυτού, αλλά νομίζω πως η κοινή εντύπωση όλων μας είναι ότι αυτό δεν αληθεύει.

Εχέγγυο για πετυχημένο γάμο αποτελούν: α) η ωριμότητα των δύο προσωπικοτήτων, β) η διάθεση να αγωνισθούν για υπερνίκηση των δυσκολιών, γ) η προσευχή και η μυστηριακή ζωή, τα οποία παρέχουν την δύναμη εκείνη που κατορθώνει όσα φαίνονται δύσκολα. Το ζευγάρι χρειάζεται να βρίσκει κατά διαστήματα καινούργιους λόγους για τους οποίους θέλει να είναι μαζί, διότι μετά παρέλευση κάποιου χρόνου οι παλιοί λόγοι δεν ισχύουν. Αυτή η ανανέωση της σχέσης απαιτεί νεανικό φρόνημα, όχι επανάπαυση, ζεστασιά και γλυκύτητα, εφευρετικότητα, ειλικρινή και ταπεινό διάλογο.

Θα μπορούσα εδώ να χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα: αυτό που μας τρέφει σε ένα γάμο είναι το περιεχόμενο του αυγού, ενώ ο τύπος (η πράξη) του γάμου είναι το κέλυφος (το τσόφλι). Δεν το τρώμε, αλλά προστατεύει το περιεχόμενο. Ή, με άλλο παράδειγμα: ο έρωτας αποτελεί το προσάναμμα και την φωτιά στο τζάκι, η συγκατοίκηση λειτουργεί σαν τα χοντρά ξύλα που παρέχουν στη ζέστη διάρκεια, και ο γάμος είναι η εστία μέσα στην οποία αυτά συμβαίνουν, ώστε να προστατεύεται η φωτιά και να απομακρύνεται ο καπνός. Όπως δεν μπορεί να λειτουργήσει τζάκι χωρίς και τα τρία αυτά στοιχεία, έτσι χρειαζόμαστε και τα τρία για επιτυχημένο γάμο.

-Ώς πνευματικός πατέρας και ψυχίατρος τί θα συμβουλεύατε ένα νέο που σκέφτεται την συμβίωση;

-Θα του έλεγα ότι πράττει το λάθος πράγμα για τους σωστούς λόγους. Και θα του ζητούσα συγγνώμη εκ μέρους της γενιάς μου που καταντήσαμε τον γάμο αναξιόπιστο. Δηλαδή θα τον διαβεβαίωνα ότι εκτιμώ το κίνητρό του να διασώσει την ζωντάνια στο γάμο, αλλά θα του υποδείκνυα ότι αυτό είναι εφικτό μόνο αν βιώσει τον πραγματικό γάμο όπως τον αντιλαμβάνεται η Εκκλησία. Μια Εκκλησία που τονίζει την δυνατότητα και την ανάγκη να παραμείνει το καλό κρασί ως το τέλος, όπως αναφέρει και το ευαγγέλιο του μυστηρίου σχετικά με το θαύμα της Κα να.

Επίσης θα προσπαθούσα να τον βοηθήσω να αντιληφθεί τι σημαίνει «αγωνίζομαι για την σχέση» μέσα στον γάμο, τι σημαίνει «γίνομαι υπεύθυνος», και πως η υπευθυνότητα δεν είναι ασύμβατη με την χαρά. Και ακόμη, θα προσπαθούσα να τον μυήσω στην έννοια του ηρωικού φρονήματος, της τόλμης, της εμπιστοσύνης στον Θεό, της προσωπικής σχέσης μαζί Του, σε όλα εκείνα που μας επιτρέπουν να ξανοιχτούμε στο ταξίδι της ζωής χωρίς επιπολαιότητα και παρορμητικότητα, αλλά και χωρίς ανασφάλεια.

πηγή: Πρωτ. Βασίλειος Θερμός, «Χρειαζόμαστε την οικογένεια;», εκδ. Αρμός, σ. 101-106

Σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων

Η αμοιβαιότητα σημαίνεται στο βλέμμα. Το πρώτο σκίρτημα είναι πάντα η αθέλητη στάση δυό βλεμμάτων που διασταυρώθηκαν. Δηλαδή ο έρωτας γεννιέται στο φως. Βλέμμα, χαμόγελο, φωνή, χειρονομία, κίνηση –όριο του σωματικού και του ασώματου– τόπος των σημαινόντων της αμοιβαιότητας.
Το φως του ερωτευμένου βλέμματος περνάει στα χείλη. Το χαμόγελο δεν είναι σύσπαση, είναι λάμψη. Βλέμμα και χαμόγελο αξεδιάλυτα, το ίδιο φως. Ανταύγεια μοναδικότητας, δελφίς του πόθου.
Τρίτο άυλο πεδίο, η φωνή. Ζεστασιά της φωνής, τρέμουλο της επιθυμίας, τρυφερότητα που δεν κρύβεται, όσο κι αν προσπαθεί. Το «ράγισμα» της φωνής στην ερωτική έκπληξη, πρωτάκουστος ήχος το όνομά μας στα χείλη του Άλλου. Κι όσο διαρκεί ο έρωτας, σε κάθε λόγο η φωνή ψηλαφητή σάρκα, αισθητή αμεσότητα. Εκφορά του λόγου ένσαρκη στη μουσική μιας μοναδικής κλήσης.
Η μουσική μεταγράφεται στη «χάρη» της κίνησης, της χειρονομίας. Χάρη σημαίνει ρυθμό κάλλους που καλεί στην τρυφερότητα –κλήση απτή όσο και η μουσική της φωνής. Ο έρωτας μεταλλάζει τις χειρονομίες, μεταλλάζει το βάδισμα, την κίνηση της κεφαλής, των ώμων, δίνει άλλο ρυθμό στο κορμί –κάτι σαν συνεσταλμένη χορευτική διάθεση, ανεπαίσθητο κύμα κρυμμένης χαράς.
Άυλη συγχορδία σε απεριόριστη διαβάθμιση τόνων. Από την εγωκεντρική επιθυμία, ως την παραφορά της αυτοπροσφοράς. Από την απρόσωπη ανάγκη κατοχής και ιδιοποίησης, ως την τέλεια αυτοεγκατάλειψη, την αγαπητική κένωση. Από τον θάνατο, ως τη ζωή.
Διαβάζουμε τον έρωτα στο βλέμμα, στο χαμόγελο, στη χάρη της κίνησης. Το κορμί μιλάει τη γλώσσα της ψυχής, η ψυχή λέει τον πόθο της ζωής με το φως μιας ανυπότακτης σε ορισμούς εκφραστικής.

Το κείμενο συνεχίζεται εδώ.

Το Άσμα Ασμάτων είναι διαθέσιμο εδώ.

Ο Γάμος ως Μυστήριον

Ιερομ. Γεώργιος Καψάνης


ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Είναι κοινή διαπίστωσις ότι σήμερον ο γάμος περνά κρίσιν. Αυτό μαρτυρεί το πλήθος των διαζυγίων. Αυτό μαρτυρούν τα τόσα ζεύγη που χωρίς να φθάσουν εις το διαζύγιον ζουν κατά συνθήκην και κατ' ανοχήν συζυγικήν ζωήν και δεν ευρίσκουν καμμίαν ευτυχίαν και καμμίαν χαράν εις τον δεσμόν των.
Εν σοβαρόν αίτιον της κρίσεως αυτής είναι ότι οι ερχόμενοι εις γάμου κοινωνίαν Χριστιανοί δεν ζουν τον γάμον των, ως Μυστήριον.


Πολλοί Χριστιανοί επηρεασμένοι από το κοσμικόν και άθεον κλίμα της εποχής μας, που είναι σήμερα διάχυτον (εφημερίδες, τραγούδια, περιοδικά, θεάματα, διαφημίσεις) αντιλαμβάνονται τον γάμον ως εν φυσικόν, βιολογικόν ή κοινωνικοοικονομικόν μόνον γεγονός. Ο πανσεξουαλισμός έχει επηρεάσει βαθύτατα την σκέψιν του συγχρόνου ανθρώπου με αποτέλεσμα να αποθέτη την ευτυχίαν του αποκλειστικώς και μόνον εις το σεξ. Έτσι ο γάμος θεωρείται ως εν νόμιμον και εγκεκριμένον από την κοινωνίαν ερωτικόν παιχνίδι, χωρίς καμμίαν συνείδησιν ευθύνης και αποστολής. Όταν παρέλθη η ερωτική ευχαρίστησις τότε και ο γάμος δεν έχει νόημα. Οι σύζυγοι χωρίζουν δια να εύρουν νέον σύντροφον και νέαν περιπέτειαν.

Όταν όμως ο γάμος μένει εν φυσικόν και κοινωνικόν γεγονός χωρίς να γίνη «μυστήριον», χωρίς, δηλαδή, να περάση μέσα εις την Εκκλησίαν, την Βασιλείαν αυτήν του Θεού, και να μεταμορφωθή, δεν είναι δυνατόν να σωθή και να σώση.


Ο γάμος ως φυσικόν και κοινωνικόν γεγονός ανήκει εις τον κόσμον που υπάρχει εκτός της Εκκλησίας. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο έξω της Εκκλησίας κόσμος, ζωή, άνθρωπος, φύσις, κοινωνία, είναι αλύτρωτα. Είναι όψεις του πεσόντος κόσμου, που λόγω του προπατορικού αμαρτήματος έχει δηλητηριασθή, έχει αρρωστήσει θανάσιμα. Έτσι και ο γάμος ως γεγονός φυσικόν ή κοινωνικόν είναι άρρωστος και αδύνατος από την ιδίαν του την φύσιν να λυτρώση τον άνθρωπον και να του χαρίση ακεραίαν και ωλοκληρωμένην ζωήν.

Όταν ο γάμος γίνη «Μυστήριον» μεταθέτει τους συζύγους και τον φυσικόν των γάμον από τον παλαιόν, αλύτρωτον και χωρίς Θεόν κόσμον του εγωισμού, της φθοράς και του θανάτου, εις τον καινόν, θεανθρώπινον κόσμον της Βασιλείας του Θεού, της αγάπης, της Εκκλησίας.
Κάθε Μυστήριον, άλλως τε, είναι μία μετάβασις και μία μεταμόρφωσις του παλαιού κόσμου και της παλαιάς ζωής εις καινόν κόσμον και καινήν εν Χριστώ ζωήν, που προσφέρεται ως δώρον του Αγίου Πνεύματος. Ιδιαιτέρως με το Άγιον Βάπτισμα ο άνθρωπος αφήνει τον παλαιόν κόσμον δια να εισέλθη οριστικώς εις την Βασιλείαν του Θεού και με την θείον Εύχαριστίαν ενούται δια του Χριστού με την Αγίαν Τριάδα και όλους τους λελυτρωμένους πιστούς. Χωρίς την θείαν Εύχαριστίαν δεν θα υπήρχεν η Εκκλησία, διότι οι πιστοί δεν θα ηδύναντο να ενωθούν με τον Θεόν και να γίνουν εν νέον θεανθρώπινον σώμα.

Αυτό που γίνεται εις την θείαν Εύχαριστίαν γίνεται και εις το Μυστήριον του Γάμου. Οι σύζυγοι ενούνται με τον Χριστόν και δια του Χριστού μεταξύ των εις μίαν αιωνίαν και θεανθρωπίνην ένωσιν. Από μίαν ένωσιν του παλαιού, αρρωστημένου κόσμου μεταμορφούται εις μίαν υγιά εν Χριστώ ένωσιν μέσα εις την καινήν κτίσιν της Βασιλείας του Θεού.

Απλούστερον: Με το Μυστήριον του Γάμου δεν ενούται μόνον ο γαμβρός και η νύμφη, άλλ' ενούται μαζύ των και ο Χριστός ή μάλλον αμφότεροι ενούνται εν τω Χριστώ, ο οποίος καθιστά έτσι την ένωσιν των αγίαν, τελείαν, υγιά, θεανθρωπίνην. Εννοείται ότι δια να είναι ο γάμος εν γεγονός μεταμορφώσεως εις τας διαστάσεις της Βασιλείας του Θεού, δεν αρκεί εκ μέρους των μελλονύμφων τυπική παρακολούθησις της ιερολογίας του Γάμου χωρίς καμμίαν συνειδητήν συμμετοχήν εις το τελούμενον Μυστήριον.
Μετά από μίαν συνειδητήν μετοχήν εις το Μυστήριον ιδρύεται εν νέον «σπίτι», μία μικρά Εκκλησία, εν μικρόν Βασίλειον του Τριαδικού Θεού. Είναι χαρακτηριστικόν ότι το Μυστήριον αρχίζει, όπως και τα άλλα Μυστήρια, με την ευλογίαν της Αγίας Τριάδος: «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. . . ». Ο,τι ενώνει τους συζύγους δεν είναι μόνον η φυσική έλξις των δύο φύλων, η κοινωνική σκοπιμότης κ. τ. λ. αλλά πρώτιστα όλων ο Χριστός. Εις το νέον σπίτι δεν βασιλεύει αυταρχικώς ο ανήρ ή η γυνή, αλλά ο Χριστός, διότι αμφότεροι θέλουν να κάνουν το θέλημα του Χριστού και όχι το ιδικόν των θέλημα. Με την ίδρυσιν της Χριστιανικής οικογενείας ιδρύεται εν μικρόν Βασίλειον του Θεού. Οι σύζυγοι κατά την ιεροτελεστίαν στεφανούνται ως βασιλείς, ενώ ψάλλεται το «Κύριε ο θεός ημών δόξη και τιμή στεφάνωσον αυτούς».


Είναι τόσον αγία η θεανθρωπίνη ένωσις του κατά Θεόν Γάμου, ώστε ο Απόστολος Παύλος, το στόμα του Χριστού, παρομοιάζει την σχέσιν των συζύγων με την σχέσιν του Χριστού προς την Εκκλησίαν. «Το μυστήριον τούτο μέγα εστίν εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (Εφεσ. Ε' 32).
Εννοείται όμως ότι δια να είναι ο γάμος μία φανέρωσις και μία αποκάλυψις του γάμου του Χριστού με την Εκκλησίαν, πρέπει οι σύζυγοι συνεχώς να ξεπερνούν τον παλαιόν άνθρωπον που κρύβουν μέσα των, να σταυρώνουν τον εγωϊσμόν και τα πάθη των και να αποκτούν εις βάθος την αγίαν αρετήν της ταπεινοφροσύνης. Από την άποψιν αυτήν ο Γάμος είναι μία συμμετοχή εις τον θάνατον και την ανάστασιν του Χριστού.

Κανείς δεν ημπορεί να ζήση την καινήν αναστημένην ζωήν του Χριστού, εάν δεν σταυρωθή πρώτα μαζύ του και δεν θάψη τον παλαιόν άνθρωπον. Οι δύο σύζυγοι βοηθούνται αμοιβαίως να σταυρώσουν τον παλαιόν άνθρωπον. Αυτό είναι πολύ δύσκολον. Είναι εν είδος μαρτυρίου. Δεν είναι τυχαίον ότι εις την ακολουθίαν του Γάμου ψάλλεται το «Άγιοι Μάρτυρες, οι καλώς αθλήσαντες και στεφανωθέντες. . . », ενώ γίνεται μία λιτανεία προηγουμένου του ιερέως φέροντος το ιερόν Ευαγγέλιον. Η λιτανεία αυτή μας υπενθυμίζει ότι ο Γάμος είναι μία συνεχής πορεία των συζύγων προς την Βασιλείαν του Θεού, εις συνεχής αγών δια την κατάκτησιν της αγιότητος. Η πορεία αυτή των συζύγων θα γίνη προηγουμένου του Χριστού και του Ευαγγελίου δια της μαρτυρικής οδού του καθημερινού αγώνος των συζύγων να απαρνούνται τον κακόν εαυτόν των και να κάνουν το θέλημα του Θεού, προσφερόμενοι εις τον σύντροφον της ζωής των. Εάν οι Χριστιανοί σύζυγοι δεν αποδεχθούν τον Γάμον των ως αγώνα και θυσίαν, πώς θα επιζήση η σχέσις των όταν εμφανισθούν αι πρώται δυσκολίαι;

Τα ανωτέρω δεν εξαντλούν την Ορθόδοξον θεολογία του Γάμου. Αποτελούν απλώς ωρισμένας εισαγωγικός σκέψεις.
Πρέπει πάντως να κατανοηθή ότι ο Γάμος και η Οικογένεια δεν ημπορούν να σωθούν, εάν οι χριστιανοί σύζυγοι δεν κατηχηθούν και δεν αποκτήσουν συνείδησιν της ουσίας του γάμου, ως Μυστηρίου της Εκκλησίας. Πολλά έχομεν να πράξωμεν προς την κατεύθυνσιν αυτήν οι ποιμένες της Εκκλησίας μας. Το έργον μας δεν είναι έργον ληξιάρχου — ευλογίας και καταγραφής ενός κοινωνικού γεγονότος — αλλά έργον ποιμένος και χειραγωγού εν Χριστώ.
Οι μελλόνυμφοι, οι νεόνυμφοι και οι έγγαμοι Χριστιανοί πρέπει να διδαχθούν από τους ποιμένας των ποίαν σημασίαν έχει ο γάμος των, διατί είναι «μυστήριον» και πώς δύνανται αξίως να διάγουν τον έγγαμον βίον των. Εις το δύσκολον αυτό έργον μας — έργον πράγματι ποιμαντικόν — πρέπει να βοηθηθώμεν και από τους λαϊκούς αδελφούς, που είναι αι χείρες και οι πόδες των κληρικών.
Ο αγιασμός και η σωτηρία του Γάμου και της οικογενείας δεν είναι έργον μόνον του Επισκόπου και των Πρεσβυτέρων, άλλ' ολοκλήρου της κοινότητος, της ενορίας και δι' αυτό όλοι καλούνται να συμπαρασταθούν εις τους ποιμένας έκαστος κατά την κλήσιν του και το δοθέν εις αυτόν χάρισμα.


Περίληψις μαθήματος διδαχθέντος εις το Κέντρον Συμπαραστάσεως Οικογενείας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

πηγή