της Έλενας Μπούλια
Όσους γονείς ρωτήσετε για το πώς καταφέρνουν να κάνουν τα παιδιά τους να κοιμηθούν τόσες απαντήσεις θα πάρετε. Άλλες τόσες γνώμες θα σας πουν οι ειδικοί. Η αλήθεια είναι πως
δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος «σωστός τρόπος» γιατί το κάθε μωρό είναι διαφορετικό, όπως και ο κάθε γονιός, και μία μέθοδος που μπορεί σε κάποια οικογένεια «να πιάνει» σε κάποια άλλη μπορεί να ακούγεται εξωφρενική.
Κάποιοι γονείς είναι τυχεροί με το θέμα του ύπνου: Απλά βάζουν το μωρό στο κρεβάτι του και αυτό κοιμάται για ώρες. Κάποιοι άλλοι χρειάζεται να το κρατούν ώρες αγκαλιά λικνίζοντάς το μέχρι να κοιμηθεί, ενώ πολλοί απελπισμένοι γονείς το πάνε βόλτα, στα μαύρα μεσάνυχτα, με το αυτοκίνητο, προκειμένου το μωρό κάποια στιγμή να νυστάξει.
Μία κοινή «γραμμή», ωστόσο, που συνιστάται από τους επιστήμονες, ξεκάθαρα γιατί αν δεν ακολουθείται μπορεί να κινδυνεύει ακόμα και η ζωή του μωρού, είναι
να αποφεύγετε να κοιμάστε αγκαλιά με το μωρό. Σε μελέτη που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία σε διάστημα τεσσάρων ετών, η οποία ανέλυσε τις αιτίες βρεφικών θανάτων από την γέννηση του μωρού έως τα δύο έτη του, έδειξε ότι οι περισσότεροι θάνατοι συνέβησαν όταν ένας από τους γονείς αποκοιμιόταν αγκαλιά με το μωρό.
Πολλοί είναι οι γονείς που θα απαντήσουν ότι η αγκαλιά είναι ο μόνος τρόπος για να κάνουν το μωρό τους να κοιμηθεί και ότι πάντα είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Δεν είναι, όμως, απίθανο κάποια στιγμή και ο ίδιος ο γονιός να αποκοιμηθεί και άθελά του είτε να ρίξει το βάρος του πάνω στο μωρό είτε να ρίξει το ίδιο το μωρό από το κρεβάτι.
Κρατήστε, λοιπόν, αυτή τη συμβουλή ως κανόνα και δείτε
μερικές ακόμα δοκιμασμένες προτάσεις για το πώς θα καταφέρετε να κάνετε το μωρό σας να κοιμηθεί -καθ’όλη τη διάρκεια της νύχτας, αν είναι αυτό εφικτό- κερδίζοντας και εσείς μερικές ώρες πολύτιμου ύπνου:
1. Η ιερή ώρα του ύπνου: Ο ύπνος, όπως το φαγητό, δεν είναι μία κατάσταση στην οποία μπορείτε να πιέσετε το μωρό σας να εισέλθει. Φροντίστε, όμως, τουλάχιστον να έχετε εξασφαλίσει τα βασικά: Ένα ασφαλές, ευχάριστο και ζεστό περιβάλλον. Ένα κατάλληλο στρώμα, ελαφρύ ντύσιμο με ζεστά σκεπάσματα (όπως συνηθίζετε και εσείς να κοιμάστε, δηλαδή), σκοτεινό δωμάτιο, χωρίς ενοχλητικούς ήχους.
2. Προσέξτε τα βιβλία που δίνουν οδηγίες μωρουδιακού ύπνου: Στο εμπόριο κυκλοφορούν αμέτρητα βιβλία με «δοκιμασμένες» φόρμουλες για να κάνετε το μωρό σας να κοιμηθεί. Και όχι μόνο βιβλία, αλλά και gadgets, κουνάκια, μηχανήματα που δονούν το λίκνο του μωρού έτσι ώστε να μιμείται το κούνημα της αγκαλιάς σας, αρκουδάκια που «αναπνέουν» για να νιώθει το μωρό ότι είναι κάποιος δίπλα. Πριν κατασταλάξετε σε κάποιο αυτό σκεφτείτε κατά πόσο ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία την δική σας και του μωρού σας, κατά πόσο είναι ασφαλές και κυρίως αν τελικά θα κάνει το μωρό να κοιμηθεί ή θα το ξαγρυπνήσει. Σκεφτείτε αν κάτι τέτοιο θα μπορούσε να του γίνει κακή συνήθεια για την πορεία της ζωής του. Τέλος, αν κάποια μέθοδος, που προτείνεται στα βιβλία ως πλέον επιτυχημένη, δεν λειτουργεί με τίποτα στο δικό σας μωρό, μην επιμένετε μάταια.
3. Αποφασίστε πού κοιμάται καλύτερα το μωρό: Κάποιοι ειδικοί επιμένουν ότι το μωρό πρέπει να κοιμάται από την πρώτη μέρα της γέννησής του στο κρεβάτι του, στο δικό του δωμάτιο. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι θα πρέπει να κάνετε πολλές "διαδρομές" τον πρώτο καιρό για να το ταΐζετε κάθε φορά που θα ξυπνάει για να φάει. Κάποιοι άλλοι λένε πως τα μωρά κοιμούνται καλύτερα σε μία κούνια δίπλα στο κρεβάτι των γονιών, τουλάχιστον κατά τα δύο πρώτα χρόνια. Πόσο εύκολο είναι, όμως, μετά να μεταφέρετε το παιδί στο δικό του δωμάτιο; Μία καλή συμβουλή είναι να μεταφέρετε το μωρό σε δικό του δωμάτιο όταν αυτό αρχίσει να μην ξυπνάει πια στα μέσα της νύχτας για να φάει. Το πότε, όμως, σταματά να γίνεται αυτό μπορεί να διαφέρει για το κάθε μωρό. Σε κάθε περίπτωση, μετά τα δύο χρόνια το παιδί πρέπει να έχει συνηθίσει να κοιμάται στον δικό του χώρο.
4. Οι μεγάλες των μωρών σχολές: Υπάρχουν βασικά δύο «σχολές» σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν πλέον ξαπλώσουν το μωρό στο κρεβάτι του, στο μεταβατικό στάδιο μέχρι αυτό να κοιμηθεί. Και οι δύο αυτές κατευθύνσεις, όμως, έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους.
Η μία "σχολή" υποστηρίζει πως
ένας από τους δύο γονείς πρέπει να βρίσκεται δίπλα στο μωρό μέχρι αυτό να αποκοιμηθεί, να το νανουρίζει με τραγουδάκια, να λικνίζει το κρεβάτι, να το χαϊδεύει. Η μέθοδος αυτή έχει τα πλεονεκτήματα ότι προσφέρει στο παιδί ένα ευχάριστο μεταβατικό στάδιο, του δημιουργεί αισθήματα ασφάλειας και του αφήνει όμορφες αναμνήσεις καθώς αυτό θα μεγαλώνει. Ωστόσο, το μωρό μαθαίνει να βασίζεται σε έναν εξωτερικό παράγοντα για να κοιμηθεί, με αποτέλεσμα να έχει ανάγκη από αυτήν την συντροφιά πριν τον ύπνο συνέχεια, καθώς θα μεγαλώνει. Επιπλέον, αν ξυπνήσει μέσα στη νύχτα θα περιμένει κάποιον γονιό να το αποκοιμίσει με τον ίδιο τρόπο και αυτό μπορεί μετά από κάποιες μέρες να εξουθενώσει τους γονείς.
Η δεύτερη "σχολή", από την άλλη, υποστηρίζει πως
το μωρό πρέπει να τοποθετείται στο κρεβάτι ακόμα κι αν είναι ακόμα ξύπνιο. Οι γονείς τότε θα το καληνυχτίσουν τρυφερά και θα το αφήσουν μόνο του να αποκοιμηθεί. Η μέθοδος αυτή μαθαίνει στο μωρό να κοιμάται μόνο του και ακόμα κι αν ξυπνήσει κατά την διάρκεια του ύπνου πάλι μόνο τα αποκοιμηθεί, γιατί δεν έχει συνδέσει τον ύπνο με την παρουσία κάποιου άλλου προσώπου. Μπορεί να ακούγεται σκληρό για ένα μωρό, όμως μακροπρόθεσμα είναι πολύ πιο ξεκούραστο για τους γονείς.
Τα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι ότι πολλά βράδια θα πρέπει να αφήσετε το μωρό να κλαίει μόνο του μέχρι να αποκοιμηθεί –κάτι που πολλοί γονείς δεν αντέχουν συναισθηματικά. Επίσης, κάποιοι ειδικοί εκφράζουν φόβους ότι αυτή η μέθοδος μπορεί να δημιουργήσει στο παιδί αισθήματα ανασφάλειας και έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στους γονείς, ενώ και οι ίδιοι οι γονείς μπορεί να γίνουν αναίσθητοι ως προς το κλάμα του μωρού.
5. Μία καλή μέρα για μία καλύτερη νύχτα: Όταν η μέρα του μωρού είναι ήσυχη και ευχάριστη, το πιθανότερο είναι ότι εξίσου ήσυχη και ευχάριστη θα είναι και η νύχτα του. Περάστε μαζί του όσο περισσότερο χρόνο έχετε στην διάθεσή σας για να νιώσει χαρά και ασφάλεια μαζί σας και αυτό θα βοηθήσει στο να πέσει για ύπνο πιο «χορτασμένο» από την παρουσία και την αγάπη σας.
6. Η ανάγκη για ξεκούραση: Πολλές φορές τα μωρά δε μπορούν να κοιμηθούν γιατί δεν είναι αρκετά κουρασμένα ή γιατί έχουν κοιμηθεί πολλές ώρες κατά την διάρκεια της ημέρας. Προσπαθήστε να φτιάξετε έτσι το ημερήσιο πρόγραμμα του μωρού, ιδιαίτερα όσο αυτό μεγαλώνει, ώστε να μην παίρνει μεγάλους απογευματινούς ύπνους που θα το κρατήσουν ξύπνιο το βράδυ και παίξτε αρκετή ώρα μαζί του το απόγευμα, ώστε να εξαντληθεί και να νιώσει και το ίδιο την ανάγκη να κοιμηθεί το βράδυ.
7. Φτιάξτε αυστηρό πρόγραμμα ύπνου: Τα μωρά έχουν ανάγκη από ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα φαγητού και ύπνου, ώστε να «αυτό-ρυθμίσουν» τις ανάγκες τους. Όπως έχετε ρυθμίσει το φαγητό του μωρού σας, κάθε 3-4 ώρες, ώστε αυτό να μη μείνει νηστικό, με τον ίδιο τρόπο πρέπει να ρυθμίσετε και τον ύπνο του –να το βάζετε, δηλαδή, να κοιμάται την ίδια ώρα κάθε βράδυ. Αυτό θα βοηθήσει το βιολογικό του ρολόι να ρυθμιστεί έτσι ώστε την συγκεκριμένη ώρα να αρχίσει πλέον να νυστάζει. Το ποια θα είναι αυτή η ώρα είναι μία απόφαση που πρέπει να σχετίζεται και με το δικό σας πρόγραμμα –π.χ. αν κοιμάστε κατά τις 11 θα πρέπει και το μωρό να έχει κοιμηθεί μέχρι εκείνη την ώρα.
Σε πολλές περιπτώσεις κάποια μωρά, ακόμα και μετά τα δύο τους χρόνια, συνεχίζουν να ξυπνούν στα μισά της νύχτας γιατί πεινάνε. Κάποια μωρά πραγματικά έχουν ανάγκη να φάνε. Κάποια άλλα ξυπνούν περισσότερο από συνήθεια και όχι τόσο επειδή πραγματικά πεινάνε –ειδικά αν έχουν φάει καλά πριν κοιμηθούν. Το αν θα πρέπει να τα ταΐσετε εκείνη την ώρα ή όχι είναι μία απόφαση που θα πάρετε από κοινού με τον/την παιδίατρό σας.
8. Βάλτε και τον μπαμπά στο «παιχνίδι»: Το να βάζει η μαμά κάθε βράδυ το μωρό για ύπνο όχι μόνο μπορεί να είναι εξαντλητικό για την ίδια –ειδικά αν έχει αποφασίσει να κάνει τα αδύνατα δυνατά για να το κοιμίσει, αλλά απομακρύνει το μωρό από τον πατέρα του, με αποτέλεσμα αν επιχειρήσει αυτός μία φορά να το κοιμίσει να του είναι αδύνατο. Το μωρό πρέπει να συνηθίσει το καληνύχτισμα και των δύο γονιών, με όποια μέθοδο έχει αποφασίσει να το κάνει ο κάθε ένας.
9. Μειώστε τις φυσικές ενοχλήσεις: Υπάρχουν πολλές αιτίες που μπορεί να μην αφήνουν το μωρό σας να κοιμηθεί. Βεβαιωθείτε πως τις έχετε «ελέγξει» όλες πριν το τοποθετήσετε στο κρεβάτι του. Οι συνηθέστερες από αυτές μπορεί να είναι:
-Βουλομένη μύτη: Ειδικά τους πρώτους μήνες η μυτούλα του βρέφους βουλώνει αρκετά συχνά και χρειάζεται να του την καθαρίζετε με αμπούλες ορού ή όπως σας προτείνει ο/η παιδίατρός σας.
-Πονόδοντος: Ακόμα κι αν δεν έχουν ακόμα κάνει την εμφάνισή τους, τα δοντάκια του μωρού αρχίζουν να το πονάνε ήδη από τον 3ο μήνα και θα συνεχίσουν να το πονάνε μέχρι να βγουν όλα, σχεδόν μέχρι τα 2 του χρόνια. Κάποια μωρά υποφέρουν πολύ περισσότερο από άλλα και αυτό μπορεί να τους χαλάει τον ύπνο. Συμβουλευτείτε τον/την παιδίατρό σας για το αν μπορείτε να δώσετε στο μωρό λίγο παυσίπονο που θα το ανακουφίσει και θα το βοηθήσει να κοιμηθεί.
-Βρεγμένη πάνα: Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να έχετε αλλάξει πάνα στο μωρό σας πριν το βάλετε για ύπνο.
-Ρούχα ή αντικείμενα που το ενοχλούν: Φροντίστε να φοράτε βαμβακερά ρούχα στο μωρό όταν κοιμάται και αφαιρέστε από το κρεβάτι του αντικείμενα, π.χ. κουκλάκια ή άλλα παιχνίδια, που μπορεί να το ενοχλούν.
10. Μιλήστε στον/στην παιδίατρό σας αν κάτι σας απασχολεί: Αν έχετε για αρκετό καιρό δοκιμάσει κάποιες από τις παραπάνω προτάσεις και το μωρό σας συνεχίζει να μην κοιμάται ή να ξυπνά πολλές φορές μέσα στη νύχτα θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον/την παιδίατρό σας –πιθανώς και κάποιον δεύτερο ειδικό- για να ανακαλύψετε μαζί αν συντρέχει κάποιος άλλος λόγος που το μωρό δε μπορεί να κοιμηθεί –ειδικά αν δείχνει να πονάει κάθε φορά που ξυπνάει.
πηγή
Δεν έχουν περάσει παρά λίγες εβδομάδες αφ’ ότου έχετε γεννήσει και ο σύντροφός σας έχει όρεξη για σεξ, ενώ εσείς δεν θέλετε ούτε να το… ακούσετε;
