Αν και δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα για έναν επιτυχημένο γάμο η επιστήμη και η κοινή λογική θα συμφωνούσαν ότι η θετική στάση προς το σύντροφό μας είναι ευεργετική για το γάμο. Ωστόσο ένας ψυχολόγος προτείνει ότι για ορισμένα ζευγάρια οι αρνητικές σκέψεις και συμπεριφορές μπορεί να έχουν στην πραγματικότητα καλύτερα αποτελέσματα μακροπρόθεσμα.
Για τα ζευγάρια που βιώνουν συχνά, σοβαρά προβλήματα στη σχέση τους, η αρνητική συμπεριφορά, όπως οι επιπλήξεις από το σύζυγό τους, η προσπάθεια των δύο συζύγων να αλλάξει ο ένας τον άλλο και η έλλειψη συγχώρεσης, φαίνεται να είναι η καλύτερη συνταγή για να είναι ένας γάμος ευτυχισμένος.Οι συμβουλές αυτές φαίνονται αντιφατικές αλλά ο James McNulty, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Tennessee, υποστηρίζει πως ό, τι λειτουργεί στα ευτυχισμένα ζευγάρια μπορεί να μη λειτουργεί στα ζευγάρια με περισσότερα προβλήματα.
«Τα ευτυχισμένα ζευγάρια συμπεριφέρονται με συγκεκριμένους τρόπους και σκέφτονται πιο θετικά, αλλά αυτό ενδέχεται να μην δημιουργεί την ευτυχία τους κατ 'ανάγκη, μπορεί να αντανακλά μόνο την ευτυχία τους», δήλωσε ο McNulty. «Γιατί όταν τα δυστυχισμένα ζευγάρια συμπεριφέρονται και σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, με την πάροδο του χρόνου η κατάσταση στην πραγματικότητα φαίνεται να επιδεινώνεται».
Η έρευνα δείχνει ότι όταν οι ειδικοί ενθαρρύνουν τα ζευγάρια με σοβαρά προβλήματα να είναι πιο επικριτικοί ο ένας με τον το άλλο τα αποτελέσματα είναι ευεργετικά.
Μεγάλες προσδοκίες
Η θεωρία του McNulty βασίζεται σε τέσσερις μελέτες που πραγματοποιήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία.
Στην πρώτη τα 82 νιόπαντρα ζευγάρια κλήθηκαν να αναφέρουν οκτώ φορές κατά τη διάρκεια τεσσάρων ετών πόσο ικανοποιημένα ήταν με το γάμο τους.
Σε όλα τα ζευγάρια είχε ζητηθεί, στις αρχές του γάμου τους, να δηλώσουν αν περιμένουν ότι θα δυναμώσει η σχέση τους ή ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στην πορεία.
Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν το 2004, έδειξαν ότι οι θετικές προσδοκίες για τη σχέση βοήθησαν μόνο όταν ικανοποιήθηκαν αυτές οι προσδοκίες, δήλωσε ο McNulty. Τα ζευγάρια με περισσότερα προβλήματα ήταν καλύτερα αν είχαν εκφράσει την πεποίθηση ότι θα συναντήσουν εμπόδια.
«Θέλω να πιστεύω ότι για αυτή την περίπτωση, ισχύει ό, τι και για ένα φοιτητή», ανέφερε ο McNulty. «Μερικοί φοιτητές είναι σε θέση να πάρουν Α, κάποιοι μπορούν να πετύχουν το Β ή Γ. Αν ένας φοιτητής απλά δεν έχει τα προσόντα για να πάρει Α, πιθανώς θα απογοητευτεί, εφόσον πάντα περιμένει να πάρει Α. Έτσι θα κάνει καλύτερα να περιμένει Β ή Γ».
Ευθύνη και συγχώρεση
Ο McNulty και οι συνεργάτες του εξέτασαν επίσης αν οι άνθρωποι είχαν την τάση να θεωρούν τους συντρόφους τους υπόλογους για την αρνητική τους συμπεριφορά ή αν τους συγχωρούσαν, αποδίδοντας τη συμπεριφορά τους σε κάτι έξω από τον έλεγχό τους. (Για παράδειγμα: αν ο σύντροφός σας σας αγνοεί, φταίει γι’ αυτό ο ίδιος ή ευθύνεται κάποιος εξωτερικός παράγοντας, όπως ο τεράστιος φόρτος εργασίας;)
Χρησιμοποιώντας στοιχεία από την προηγούμενη μελέτη και από μια δεύτερη μελέτη που έγινε σε 169 ζευγάρια και δημοσιεύθηκε το 2008, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, μεταξύ των ζευγαριών με λιγότερα προβλήματα, όσα ήταν πιο ικανοποιημένα με το γάμο τους, συνήθως αντιμετώπισαν τις αρνητικές συμπεριφορές του συντρόφου τους ως κάτι εκτός του ελέγχου του. Μεταξύ των ζευγαριών με περισσότερα προβλήματα, αυτά με τη μεγαλύτερη συζυγική ικανοποίηση κατηγόρησαν ευθέως τον σύζυγό τους για τις κακές πράξεις του.
«Αν ο σύντροφός σας κατά μέσο όρο σπάνια έχει αρνητική συμπεριφορά, εφόσον δεν έχετε πάρα πολλά προβλήματα, τότε είναι καλύτερο να του αναγνωρίσετε το πλεονέκτημα της αμφιβολίας», δήλωσε ο McNulty. «Ακόμα και αν ο σύντροφός σας υπάρχει λόγος να θεωρηθεί υπεύθυνος για ένα συγκεκριμένο συμβάν, εφόσον αυτό δεν συμβαίνει πολύ συχνά, είναι καλύτερο να μην ‘’κολλήσετε’’ με το γεγονός αυτό και να δείτε την καλή του πλευρά».
Αλλά, πρόσθεσε, «αν έχετε έναν σύντροφο που δημιουργεί συνεχώς προβλήματα, έχει προβλήματα εκτός της σχέσης και μέσα στην σχέση, και μάλιστα σοβαρά προβλήματα, τότε τα πράγματα αλλάζουν».
Επίλυση προβλημάτων
Σε μια άλλη μελέτη εξετάστηκε πώς ο τρόπος επίλυσης των προβλημάτων συμπεριφοράς των ζευγαριών συνδέεται με την ποιότητα του γάμου τους. Όταν συζητάνε για ένα πρόβλημα ρίχνουν ευθύνες ή απορρίπτουν το σύντροφό τους ή ζητούν από αυτόν να αλλάξει και η συγκεκριμένη στάση τελικά βοηθάει ή βλάπτει το γάμο τους;
Στη μελέτη συμμετείχαν 72 νιόπαντρα ζευγάρια που ανέφεραν την ικανοποίησή τους από το γάμο τους οκτώ φορές σε διάστημα πέντε ετών και 135 νεόνυμφοι, που ανέφεραν την ικανοποίησή τους από το γάμο τους τρεις φορές μέσα σε ένα χρόνο.
«Τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα βελτίωσαν τη σχέση τους όταν η συμπεριφορά τους ήταν ελαφρώς πιο αρνητική», τόνισε ο McNulty.
Αλλά γιατί τέτοια εριστική συμπεριφορά να είναι επωφελής;
«Υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η αρνητική συμπεριφορά παροτρύνει τους συντρόφους να αλλάξουν για να αποφευχθεί η κακή συμπεριφορά στο μέλλον», διευκρίνισε ο McNulty.
«Το μειονέκτημα είναι προφανώς ότι δεν κάνει τα ζευγάρια να νιώθουν καλά τη στιγμή που συμβαίνει κάτι τέτοιο», πρόσθεσε. «Μπορεί όμως να τους δώσει κίνητρα να προσπαθήσουν να δυναμώσουν τη σχέση τους με την πάροδο του χρόνου».
Μελλοντικές προοπτικές
Αυτές οι μελέτες υποδεικνύουν ότι οι ειδικοί δεν θα πρέπει αναγκαστικά να βλέπουν τα ευτυχισμένα ζευγάρια ως υπόδειγμα για το πώς να βοηθήσουν τα ζευγάρια που έχουν περισσότερα προβλήματα. Τα αποτελέσματα μπορούν επίσης να εξηγήσουν γιατί η θεραπεία φαίνεται να είναι λιγότερο αποτελεσματική για τα ζευγάρια με τα σοβαρότερα προβλήματα.
«Πρέπει να επανεξετάσουμε το ρόλο της θετικής στάσης στις σχέσεις», υπογράμμισε ο McNulty. «Είναι πιθανό να μπορεί να ωφελήσει μόνο ορισμένα ζευγάρια, και, το σημαντικότερο, στην πραγματικότητα να μπορεί να βλάψει άλλα ζευγάρια».
Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα προκειμένου να εξεταστούν τα αποτελέσματα των θεραπειών, που ενθαρρύνουν τα ζευγάρια να είναι περισσότερο αρνητικά και επικριτικά στη μεταξύ τους σχέση, για να μπορέσουν κάποια στιγμή να τεθούν σε κλινική εφαρμογή σύμφωνα με τον McNulty.
Η ανασκόπηση των μελετών του McNulty δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουνίου του περιοδικού Current Directions in Psychological Science (Τρέχουσες Κατευθύνσεις στην Ψυχολογική Επιστήμη).
