Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος:Ιδιώματα της αγάπης
Αυτός που θέλει να ομιλεί για την αγάπη είναι σαν να επιχειρεί να ομιλεί για τον ίδιο τον Θεό. Αυτό όμως είναι πράγμα επισφαλές και επικίνδυνο σε όσους δεν προσέχουν. Για την αγάπη γνωρίζουν να μιλούν οι Άγγελοι, αλλά και αυτοί ανάλογα με τον βαθμό της θείας ελάμψεώς τους. Αγάπη είναι ο Θεός, και όποιος προσπαθεί να δώσει ορισμό του Θεού μοιάζει με τυφλό που μετρά στην άβυσσο τους κόκκους της άμμου.
Η αγάπη στην ποιότητά της είναι ομοίωση με τον Θεό, όσο βέβαια είναι δυνατόν στους ανθρώπους. Στην ενέργειά της, είναι μέθη της ψυχής. Στις ιδιότητές της δε, πηγή πίστεως, άβυσσος μακροθυμίας, θάλασσα ταπεινώσεως.
Η αγάπη κυρίως είναι η απόρριψη κάθε εχθρικής και αντιθέτου σκέψεως, εφ’ όσον «η αγάπη ου λογίζεται το κακόν» (Α’ Κορ. 13,5). Η αγάπη και η απάθεια και η υιοθεσία μόνο στην ονομασία διαφέρουν. Όπως ταυτίζεται η ενέργεια στο φως, στη φωτιά και στη φλόγα, έτσι να σκέπτεσαι ότι συμβαίνει και σ’ αυτές. Όσο ποσόν αγάπης λείπει, τόσο ποσόν φόβου υπάρχει. Διότι όποιος δεν έχει φόβο, ή είναι γεμάτος αγάπη ή είναι νεκρωμένος ψυχικά.
Εάν το πρόσωπο που αγαπούμε γνήσια, μας μεταβάλλει εξ ολοκλήρου με την παρουσία του και μας κάνει φαιδρούς και χαρωπούς και χωρίς λύπη, τί δεν θα προξενεί άραγε το πρόσωπο του Δεσπότου, όταν επισκέπτεται μυστικά την καθαρή ψυχή;
Ο φόβος, όταν εισχώρηση πραγματικά σε μία ψυχή, λιώνει και κατατρώγει τα ρυπαρά πάθη της σαρκός. «Καθήλωσον εκ του φόβου σου τας σάρκας μου», λέει σχετικά ο Ψαλμωδός (Ψαλμ. ριη’ 120). Ενώ η οσία αγάπη άλλους συνηθίζει να τους κατατρώγει, όπως είπε ο σοφός: «εκαρδίωσας ημάς, εκαρδίωσας»· δηλαδή, μας πλήγωσες στην καρδιά (Άσμα 4, 9). Άλλους τους κάνει ορισμένες φορές να χαίρονται και να λάμπουν από χαρά, όπως πάλι αναφέρεται στην Γραφή: «καρδίας ευφραινομένης πρόσωπον θάλλει (Παρμ. ιε’ 13).
Η αύξηση του φόβου είναι αρχή της αγάπης. Και το τέλος της αγνείας είναι προϋπόθεση της θεολογίας. Εκείνος που ένωσε τελείως τις αισθήσεις του με τον Θεό, μυσταγωγείται στην θεολογία από τον ίδιο τον Θεό. Εάν όμως οι αισθήσεις δεν έχουν ενωθεί με τον Θεό, είναι δύσκολο και επικίνδυνο να θεολογεί κανείς.
Εκείνος που αγαπά τον Κύριον, έχει προηγουμένως αγαπήσει τον αδελφό του. Το δεύτερο οπωσδήποτε είναι, απόδειξη του πρώτου. Εκείνος που αγαπά τον πλησίον του, ποτέ δεν θα ανεχτεί ανθρώπους να καταλαλούν· θα φύγει δε μακρυά απ’ αυτούς σαν τη φωτιά. Εκείνος που λέει ότι αγαπά τον Κύριον και συγχρόνως οργίζεται κατά του αδελφού του, μοιάζει με εκείνον πού τρέχει στον ύπνο του!
Η δύναμη της αγάπης είναι η ελπίδα, διότι με αυτή περιμένουμε το μισθό της αγάπης. Η ελπίδα είναι «αδήλου πλούτου πλούτος», (δηλαδή πλούτος ενός πλούτου που δεν φαίνεται). Η ελπίδα είναι ασφαλής απόκτηση θησαυρού πριν από την απόκτησή του. Αυτή είναι ανάπαυση και ανακούφιση από τους κόπους. Αυτή είναι η θύρα της αγάπης. Αυτή φονεύει την απόγνωση. Αυτή εικονίζει εμπρός μας τα πράγματα που ευρίσκονται μακρυά. Έλλειψη της ελπίδας σημαίνει αφανισμός της αγάπης. Σ’ αυτήν είναι δεμένοι οι πόνοι, σ’ αυτήν είναι κρεμασμένοι οι κόποι, αυτήν περικυκλώνει το έλεος του Θεού.
