Είναι υποχρέωσή μου να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτης μας και τον υπεύθυνο της Σχολής Γονέων Βεροίας Πανοσιολογιώτατο πατέρα Δημήτριο Μπακλαγή, για την τιμή που μου αποδίδουν παραχωρώντας το βήμα αυτό στην σημερινή σύναξη.
Βεβαίως θα πρέπει να ξεκινήσω με τους φυσικούς μου δισταγμούς καθώς εμείς οι άγαμοι, που δεν έχουμε ιδιαίτερη εμπειρία για την οικογένεια καλούμαστε να μιλήσουμε για θέματα τόσο λεπτά όσο είναι οι σχέσεις των συζύγων ή η διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Επιφυλασσόμαστε μόνον να προσφέρουμε λίγη από την γνώση και την εμπειρία των εξομολογήσεων που είναι πραγματικά ένα μεγάλο σχολείο ανθρώπινης ψυχογραφίας, αλλά και από όσα πατερικά κείμενα είχαμε την ευλογία να μελετήσουμε.
Το θέμα της αποψινής μας ομιλίας δεν είναι πρωτότυπο, ούτε επιφυλάσσει εκπλήξεις. Νομίζω ότι είναι πολύ προβλέψιμο όπως το περιγράφει και ο τίτλος του: «Η λέξη ΘΕΛΩ μέσα στην οικογένεια, στο γάμο». Όσα ταπεινά θα εκθέσω στην αγάπη σας τα επόμενα λεπτά δεν θα είναι παρά γνωστές τοποθετήσεις ή περιγραφές όπως ακριβώς τα ζούμε όλοι. Επομένως αφού αυτή η ομιλία δεν έχει τίποτε νέο να μας πει θα μπορούσε μόνον να μας βοηθήσει στο να τακτοποιήσουμε τις σκέψεις μας εντός του εαυτού μας και ίσως να αναγνωρίσουμε λάθη στον ίδιο μας τον εαυτό.
Η λέξη ΘΕΛΩ είναι τοις πάσι γνωστό ότι δηλώνει την ιδιαίτερη επιθυμία κάποιου ανθρώπου. Οι ιδιαίτερες επιθυμίες μας λοιπόν που εκφράζονται μέσα από τη λέξη ΘΕΛΩ μπορεί να είναι άμεσα βιοποριστικές ανάγκες (Θέλω να φάω, θέλω να πιω, θέλω να κοιμηθώ), μπορεί να είναι επίπλαστες ανάγκες (θέλω να παίξω, θέλω να βγω, θέλω να διασκεδάσω) ή ακόμη και παρανοϊκές επιθυμίες (θέλω να χτυπήσω, θέλω να βρίσω, θέλω να σκοτώσω). Ο λόγος που χρειάζεται ιδιαίτερη εξέταση η λέξη ΘΕΛΩ είναι ότι σχεδόν πάντα, υπάρχει σε συνάρτηση με ένα άλλο πρόσωπο. Δεν είναι μια ενέργεια δηλαδή που έχει να κάνει μόνο με το άτομό μου, αλλά έχει να κάνει και με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός μου ώστε να επηρεάζει τις σχέσεις μου με αυτούς.
Την περασμένη Κυριακή, αυτή της Απόκρεω, ο αψευδής Λόγος του Χριστού, περίεγραψε τη Μέλλουσα Κρίση, δίνοντας το στίγμα και με επίμονες επαναλήψεις όρισε την κατάταξη μας σε Παράδεισο ή Κόλαση ανάλογα με την προσωπική μας συμπεριφορά στους γύρω μας. «Πότε σε είδαμε πεινασμένο και σε θρέψαμε, ή διψασμένο και σου δώσαμε να πιείς; Πότε σε είδαμε γυμνό και σε ντύσαμε, ή στη φυλακή και σε επισκευτήκαμε;». Κι ο Χριστός απαντά: «Εφόσον το κάνατε σε έναν από τους ασήμαντους αυτούς αδελφούς μου, σε Μένα το κάνατε». Θεσπίζεται λοιπόν η σωστική μέθοδος κάθε ψυχής να είναι συνάρτηση με τη συμπεριφορά μας στον περιβάλλοντά μας χώρο. Πολλές φορές στα Πατερικά βιβλία θα γίνει αναφορά «Είδες τον αδελφό σου, είδες τον Θεόν σου». Κι αλλού ότι η σωτηρία μας προέρχεται από τον συνάνθρωπό μας.
Έτσι για τον κάθε άνθρωπο ο τρόπος επικοινωνίας, σωτηρίας, πνευματικής του προκοπής είναι συνάρτηση με τον διπλανό του… πολύ περισσότερο τώρα όταν ο διπλανός του είναι το πρόσωπο με το οποίο έχει συνάψει τη στενότερη σχέση που υπάρχει επί της γης: αυτή του γάμου. Ίσως σας φανεί παρατραβηγμένη η άποψη αυτή! Η σχέση του συζύγου με τη σύζυγο είναι η ανώτερη σχέση που έχει θεσμοθετηθεί πάνω στη γη; Ναι! Κι από τη σχέση του γονέα με το παιδί είναι ανώτερη η σχέση των δύο συζύγων; Ναι! Κι από τη μητέρα με το παιδί ανώτερη σχέση είναι αυτή με το σύζυγο! Πως αποκαλύπτεται αυτό; Όταν στην ευχή του γάμου ο ιερέας αναγγέλλει στους νεόνυμφους πως με το μυστήριο του γάμου «ένεκα τούτο καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και τη μητέρα και προσκοληθήσετε τη ιδία αυτού γυναικί». Εξαιτίας του γάμου ο άνδρας θα «εγκαταλείψει» τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα προσκολληθεί στη μοναδική αυτή γυναίκα που του έλαχε! Εγκαταλείπω σημαίνει ότι φεύγω, απομακρύνομαι, διαλύω την προηγούμενή μου σχέση για να δημιουργήσω τη νέα, την θεο-ίδρυτη.
Σε αυτήν την πολύ προσωπική σχέση του γάμου, όπου άντρας και γυναίκα είναι πλέον ένα, είναι «ανδρόγυνο», ισχύει πολύ περισσότερο ότι ο ένας για τον άλλον είναι ο άμεσος πλησίον και η σωτηρία του ενός είναι απόλυτη συνάρτηση από την συμπεριφορά του στον άλλον. Πόσες φορές όμως συναντούμε ανθρώπους που έχουν τακτοποιήσει τις σχέσεις τους με όλον τον υπόλοιπο κόσμο εκτός από την εντός του γάμου σχέση. Έτσι συμβαίνει συχνά, ο κόσμος να έχει άριστη γνώμη για κάποιον τέτοιο άνθρωπο, ενώ μέσα στον γάμο του τα άτομα του αμέσου περιβάλλοντός του, της οικογένειάς του να είναι πολύ δυσαρεστημένα μαζί του. Αυτό που λέει ο λαός «για όλους είναι καλός εκτός από τους δικούς του».
Τώρα είναι η ώρα να εξετάσουμε τη λέξη «ΘΕΛΩ» μέσα στην οικογένεια για να εννοήσουμε αυτά που είπαμε παραπάνω. Στην οικογένεια παραδοσιακά έχουμε έναν Πατέρα, μία Μητέρα και ενίοτε ένα ή περισσότερα Παιδιά. Υφίστανται δηλαδή 3 διαφορετικά πρόσωπα τα οποία έχουν τις προσωπικές τους επιθυμίες και συνεπώς τα δικά τους ΘΕΛΩ. Όποιος υπερφορτώσει τα δικά του ΘΕΛΩ αναγκαστικά παίρνει έδαφος από τους άλλους δύο και τους καταπιέζει. Τα Θέλω μου είναι επιθυμίες που όσο άδολες και προσωπικές κι αν φαίνονται στην πραγματικότητα καταπιέζουν και εξουθενώνουν τους άλλους που συμβιώνουν στην ίδια οικογένεια.
Παράδειγμα; Τι σημαίνει να συνάψει κανείς μια εξώγαμη σχέση; Μπορεί ο σύζυγος στον ελεύθερό του χρόνο να θέλει να έχει μια ακόμη ερωτική σχέση. Είναι τυπικός στην εργασία του, δεν στερεί την οικογένειά του από τα συζυγικά του καθήκοντα και είναι σε όλα τυπικός. Ομοίως και μια σύζυγος έχει το φαγητό στην ώρα έτοιμο, καθαρό το σπίτι και τα παιδιά διαβασμένα! Αφού είναι προσωπική της υπόθεση να έχει και μια ακόμη σχέση έξω από το σπίτι δικαιούται να το κάνει; Κι η λογική απάντηση είναι σαφώς όχι. Γιατί όσο τυπικός κι αν είναι στα καθήκοντά του κάποιος το ΘΕΛΩ του επηρεάζει υποχρεωτικά και κάτι από τη συμβίωση, στην περίπτωση μας τη συζυγική πίστη και εμπιστοσύνη. Άρα ποτέ μα ποτέ τα ΘΕΛΩ μας δεν είναι προσωπική μας δουλειά. Είναι κάτι που πάντα έχει άμεση σχέση με τον άλλον.
Στις περιπτώσεις τον ανδρών έχουμε παρατηρήσει διάφορες προσωπικές επιθυμίες. Μεταξύ αυτών να αναφέρουμε χαρακτηριστικά την επιθυμία πολλών για ανεξαρτησία. Η απομόνωση των συντρόφων που συχνά συμβαίνει κατά τη διάρκεια της πρώτης εγκυμοσύνης η γυναίκα δε μπορεί να ακολουθήσει το πρόγραμμα διασκέδασης κι ο άντρας βρίσκει τη ευκαιρία να αναβιώσει τις σχέσεις του με πρόσωπα που είχε πριν το γάμο. Το Θέλω του άνδρα είναι ότι έχει ανάγκη να διασκεδάσει. Η αντιπαράθεση δεν είναι εύκολη και πολλές φορές ακούμε δικαιολογίες όπως «πνίγομαι, επιτέλους θέλω να βγω λίγο έξω» και τα όμοια. Όμως με ποια λογική η λοχεία ενός παιδιού είναι μονοσήμαντη; πως μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι μόνο η γυναίκα πρέπει να σηκώσει το βάρος μιας εγκυμοσύνης; Πολλά ζευγάρια αποξενώνονται στην σημαντική αυτή περίοδο και το αποτέλεσμα καταστρέφει τη σχέση σε όλα τα υπόλοιπα χρόνια.
Το ΘΕΛΩ των γυναικών συνήθως εντοπίζεται στην αγάπη για τάξη μέσα στο σπίτι. Πως να πείσεις όμως το κακομαθημένο παληκάρι που από τη μάνα του είχε μάθει μπαίνοντας στο σπίτι να πετάει τα ρούχα του δεξιά και αριστερά, να αφήνει ένα μπάνιο ατακτοποίητο κι ένα κρεβάτι άστρωτο! Αιτίες καυγάδων, φασαρίες κι ανταλλαγές φράσεων που έχων σχέση με το ΘΕΛΩ του καθενός: «Θέλω τάξη, θέλω να μαζεύεις τα ρούχα σου, θέλω να μαζεύεις τα ψίχουλα στο τραπέζι» και ούτω καθ” εξής. Κι από την άλλη πλευρά «Εγώ σε παντρεύτηκα για να με προσέχεις, θέλω να τα συμμαζεύεις εσύ, θέλω να πλένεις, θέλω να καθαρίζεις».
Κι οι δύο απαιτούν το προσωπικό τους βαλάντιο, τα προσωπικά τους έξοδα, την επιβολή των γονιών τους ως τα μόνα φερέγγυα πρόσωπα να βοηθήσουν στο σπίτι τους.
Οι γονείς από κοινού θέλουν για τα παιδιά τους σε αυτά να πραγματοποιηθούν τα απραγματοποίητα όνειρά τους. Το παιδί τους ΘΕΛΟΥΝ να γίνει αθλητής, μουσικός, επιστήμονας, καλλιεργημένο, ευγενικό, καλύτερο από όλα τ” άλλα. Θέλουν επίσης να μην τους ενοχλεί, να μην κάνει φασαρία, να τρώει το φαγητό του, να μην τρώει ότι δεν πρέπει, να κοιμάται στην ώρα του, να μην είναι νευρικό, να διαβάζει και να αποστηθίζει εύκολα και να μην κουράζεται πριν τελειώσει τις υποχρεώσεις του.
Τα παιδιά θέλουν να παίζουν, θέλουν να περνούν πολλές ώρες στην τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, στο διαδίκτυο, να μη διαβάζουν, να μην συμμαζεύουν τα πράγματά τους, να μην έχουν υποχρεώσεις. Θέλουν να τα αγαπούν, να τα επαινούν, να τα προκρίνουν από όλα τα άλλα παιδιά, να τρώγουν ότι επιθυμούν και όσο επιθυμούν.
Ο κατάλογος των ΘΕΛΩ είναι μια κουραστική λίστα με όλες τις δυνατές περιπτώσεις που αν τα απαριθμήσει κανείς συμπερασματικά θα έχει απαριθμήσει και όλα τα προβλήματα που έχει ένας γάμος, μια οικογένεια. Κάθε πρόβλημα μας μέσα στην οικογένεια είναι ένα ΘΕΛΩ του άλλου που εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να πραγματοποιήσουμε. Πολύ σωστά όμως θα έχετε την απορία να με ρωτήσετε: «και τελικά κάθε ΘΕΛΩ του άλλου πρέπει να το ικανοποιούμε;».
Υπάρχουν άνθρωποι που όντως ικανοποιούν όλα τα ΘΕΛΩ των άλλων. Προφασιζόμενοι οι άνθρωποι υπερβολική αγάπη ναι πραγματοποιούν ή ανέχονται τα ΘΕΛΩ των άλλων. Η Βιβλική Θεολογία θα μας βοηθήσει να δούμε την σωστή διάσταση του προβλήματος. Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει ο Αρχιερέας των Ισραηλιτών Ηλί, άνθρωπος σοβαρός και άξιος κληρικός του Λαού του Θεού. Ο Ηλί είχε δυο γιούς για τους οποίους ήταν πολύ περήφανος και τους ετοίμαζε για διαδόχους του, τον Οφνί και τον Φινεές. Όμως τα αγόρια του ήταν πολύ κακομαθημένα. Πήγαιναν με τις πιρούνες και έπαιρναν κρέατα από τις θυσίες πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία κι επικαλούνταν την ιδιότητά τους στους διακονητές που προσπαθούσαν να τους σταματήσουν από την ασέβεια αυτή. Το αποτέλεσμα ήταν οι δύο νέοι να αφανιστούν στον πόλεμο μάλιστα σε έναν πόλεμο που και η κιβωτός της Διαθήκης παραδόθηκε στους εχθρούς. Ο ηλικιωμένος Ηλί έμελε να είναι κακοθάνατος καθώς μαθαίνοντας τα θλιβερά νέα έπεσε από το κάθισμά του κι έσπασε το σβέρκο του. Η έκβαση της υπόθεσης θεωρείται δίκαιη τιμωρία και δυσαρέσκεια του Θεού, αφού δεν έμειναν κληρονόμοι από τη γενιά του Ηλί. Και στους μεν υιούς του Ηλί, η τιμωρία δόθηκε για την ασέβειά τους. Στον δε γηραλέο Ηλί διότι δεν επιχείρησε να διορθώσει τα παιδιά του. Η διάθεσή μας να αφήσουμε τα πράγματα να κυλούν όπως τύχει, είναι μάλλον μια εξωτερίκευση της πνευματικής μας αδιαφορίας… Ενώ σπουδαίο παράδειγμα είναι η περίπτωση του Δικαίου Ιώβ ο οποίος καθημερινά το πρωί πρόσφερε θυσία στο Θεό υπέρ των παιδιών του, μήπως και συνέβη να παροργίσουν την φιλανθρωπία Του.
Ποιος θα μας πει σήμερα τον ορισμό του ΘΕΛΩ έτσι ώστε να συνυπάρχουμε αρμονικά; Η ταπεινή μου σκέψη είναι πως χρειάζομαι ένα πρότυπο στο οποίο να συμφωνούμε αμφότεροι. Και οι δυο σύντροφοι. Κι αυτό είναι το πρότυπο που η Εκκλησία διαμόρφωσε μέσα από το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Πρώτο χαρακτηριστικό του γάμου μέσα στην Εκκλησία είναι ότι πρόκειται περί αγώνος. Είναι ένα άθλημα ο γάμος κι όχι μια χαρούμενη, ηδονική απόλαυση της ζωής. Πολλές φορές οι Ελληνικές ταινίες καταλήγουν με εμβατήριο του γάμου αφήνοντας μας να εννοήσουμε πως από εκεί και πέρα όλα είναι μέλι γάλα. Κι αυτό σκέφτεται κάθε νέος άνθρωπος που ξεκινά μια σχέση. Έρωτες, μέλι, αγάπες… που όμως πολύ γρήγορα με τη συμβίωση ξεφουσκώνουν. Κι αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια: αφού ο άνθρωπος θα μπει σε έναν καινούργιο αγώνα, θα χρειαστεί και πνευματική βοήθεια γι αυτό και του δίδει η Μητέρα Εκκλησία την απαραίτητη πνευματική ενίσχυση για να αντέξει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει.
Για κάθε τέτοια αίτηση ευλογίας υπάρχει η περίοδος της προετοιμασίας. Πριν τη μετάληψη, νηστεύουμε, εξομολογούμαστε γινόμαστε δεκτικοί της Θείας Χάριτος. Πριν το γάμο δεν είναι δυνατόν να αντικαταστήσουμε την απαραίτητη πνευματική προετοιμασία με προγαμιαίες σχέσεις, με διάθεση απαξίωσης του Θεού, της Εκκλησίας, του Μυστηρίου του Γάμου. Οι πολυχρόνιες συμβιώσεις πριν φτάσει κανείς στα σκαλιά της Εκκλησίας δεν είναι τίποτα άλλο από ένα φρικτό ΘΕΛΩ της οικογενειακής ζωής πριν ακόμη εισέλθεις σε αυτήν. Κι αυτό το ΘΕΛΩ είναι τόσο ανασταλτικό της πνευματικής προετοιμασίας. Οι άνθρωποι κάνουν αγώνα να αγοράσουν το ψυγείο και την τηλεόραση, το σπίτι κι ότι άλλο βάλουν στο μυαλό τους αλλά είναι μια ιστορία προδιαγεγραμμένη να αποτύχει. Δεν έχει θεμέλιο αυτή η συμβίωση. Μπορεί να κρατήσει χρόνια αλλά δεν θα έχει κανένα πνευματικό αποτέλεσμα. Θα πρέπει ο Θεός να επιστρατεύσει πάλι την ευεργετική του φιλανθρωπία να στείλει πειρασμούς και προβλήματα για να τον αναζητήσουν και τελικώς να διορθώσουν τα κακώς κείμενα.
Ο Γάμος είναι αποκλειστικά μια συμφωνία για να αγωνιστούν δύο άνθρωποι από κοινού. Γι αυτό και θεμέλιο είναι η πίστη, αφού δεν υφίσταται γάμος με ετερόδοξο (κι αν γίνεται είναι βόλεμα, οικονομία, όχι όμως και θεία βούληση). Ενώ επιστεγάζεται συνήθως ή έτσι τουλάχιστον αποδίδει πιο αποτελεσματικά στο ίδιο επιτραχήλιο, στον ίδιο πνευματικό πατέρα στον οποίο κάνουμε την σωστή και ενδεδειγμένη υπακοή μας και παίρνουμε κοινή γραμμή. Κι από τη στιγμή που ξεκινά ο γάμος με τη θέλησή μας (όχι εξ ανάγκης ή βίας ή αδιαφορίας) ξεκινά μια πνευματική άσκηση η οποία θα οδηγήσει στη δημιουργία πνευματικών γιγάντων.
Ο δρόμος μακρύς και γεμάτος προσκόμματα. Η απαίτηση του Αγίου Πνεύματος είναι να υπάρχει συνεχώς μια υπέρβαση των προσωπικών μας θελήσεων. Στον Απόστολο Παύλο διαβάζουμε: «Ανεχόμενοι αλλήλων εν αγάπη» (Εφ. Δ᾿2), «Σύμψυχοι, το έν φρονούντες» (Φιλιπ. Β΄2), «Υποτασσόμενοι αλλήλοις εν φόβω Χριστού» (Εφ. Ε΄2). Θέσεις που δηλώνουν ότι πρώτα απ” όλα ο άνθρωπος θα νικήσει τα ΘΕΛΩ του. Το να είμαι ομόψυχος, σύμψυχος είναι η διάθεσή μου να έχω κοινή γνώμη να εξομοιωθώ, να απορροφηθώ από την σχέση μου με τον σύντροφό μου. Βλέπετε πως με την κοσμική έννοια των όρων αυτών χρησιμοποιούνται παρόμοιες ευχές και το λέμε, αλλά τώρα παίρνει τη σοβαρότητα να εκφωνείται από τα χείλη του διδασκάλου των Εθνών, που λειτουργεί ως αγωγός του Αγίου Πνεύματος. Οι εντολές έρχονται απ” ευθείας από τη βούληση του Θεού. Σχέσεις τόσο θερμές βλέπουμε στο Γεροντικό να υφίστανται ανάμεσα σε πνευματικά ανεβασμένους ανθρώπους. Σύμψυχος! Ο υποτακτικός δίνει στο γέροντά του ένα κομμάτι ψάρι καλομαγειρεμένο και νόστιμο. Του λέει : «αχ, γέροντα, συγνώμη το κατέκαψα κι έγινε κάρβουνο». «πράγματι», του απαντά ο γέροντας, «είναι παραψημένο, αλλά ο Θεός να σε ευλογεί». Μετά ο υποτακτικός δίνει ένα καμένο κομμάτι ψάρι στο γέροντα, πραγματικά καρβουνιασμένο, λέγοντας «γέροντα, αυτό είναι νοστιμότατο και πολύ σωστά ψημένο». Κι ο γέροντας το γεύεται και λέγει «πράγματι παιδί μου, τέλειο το έκανες». Δεν ομιλούμε βεβαίως περί παρανοϊκών ανθρώπων που δεν καταφέρνουν να αντιληφθούν την ποιότητα ενός γεύματος. Αλλά στην περίπτωση μας ο ένας αναπαύει τον άλλο, χωρίς δισταγμό ή καχυποψία στη σχέση τους. Ο υποτακτικός δοκίμασε την αρετή του γέροντα η οποία ήταν όντως αδαμάντινη και σοφότατη. Τον αντίποδα, τον γνωρίζεται… πως γίνεται σε κάποιον που είναι συνεχώς γκρινιάρης; Όλα είναι κακομαγειρεμένα, όλα άνοστα, όλα αλμυρά ή όλα έχουν πολύ λάδι. Ευκαιρίες για να προσβάλλουμε τον άλλον έχουμε πολλές. Εμείς ψάχνουμε ευκαιρίες να δηλώσουμε το ξεχείλισμα της αγάπης μας προς το άλλο πρόσωπο.
Το είχα αναφέρει ξανά σε ομιλία στη Σχολή Γονέων. Ελπίζω να μη σας κουράσω επαναλαμβάνοντας τα λόγια του σοφού Αγίου Χρυσοστόμου, που όντας καλόγερος πριν 1600 χρόνια και μάλιστα ασκητής συμβούλευε τους εγγάμους: «Λόγια αγάπης να λες (στη γυναίκα σου): Εγώ από όλα τη δική σου αγάπη προτιμώ και τίποτε δεν μου είναι τόσο βασανιστικό και δυσάρεστο, όσο να βρεθώ μακριά σου. Κι αν χρειασθεί να τα χάσω όλα, κι αν γίνω φτωχότερος από τον Ίρο, κι αν στους έσχατους κινδύνους βρεθώ, ότι κι αν πάθω, όλα μου είναι ανεκτά κι υποφερτά, όσο εσύ μου είσαι καλά. Και τα παιδιά μου είναι περιπόθητα, εφ’ όσον εσύ μας συμπαθείς… Δεν είμαστε δύο σώματα μετά το γάμο, αλλά ένα! Δεν έχουμε δύο περιουσίες, αλλά μία… Όλα δικά σου είναι, κι εγώ δικός σου είμαι κορίτσι μου! Αυτό με συμβουλεύει ο Παύλος λέγοντας ότι ο άνδρας δεν εξουσιάζει το σώμα του, αλλά η γυναίκα… Ποτέ να μην της μιλάς με πεζό τρόπο, αλλά με φιλοφροσύνη, με τιμή, με αγάπη πολλή. Να την τιμάς και δεν θα βρεθεί στην ανάγκη να ζητήσει την τιμή από άλλους… δεν θα χρειασθεί να ζητήσει επαίνους αλλού, αν έχει τους δικούς σου! Να την προτιμάς από όλους για όλα, για την ομορφιά, για την σωφροσύνη της, και να την εγκωμιάζεις! Να κάνεις φανερό ότι σ’ αρέσει η συντροφιά της κι ότι προτιμάς να μένεις στο σπίτι για να είσαι μαζί της, από το να βγαίνεις στην Αγορά. Απ’ όλους τους φίλους να την προτιμάς, και από τα παιδιά που σου χάρισε, κι αυτά εξ αιτίας της να τα αγαπάς…»
Είναι όπως το περιγράφει ακριβώς ο απόστολος Παύλος λέγοντας «ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος» (Κολ. Δ΄ 6), ο λόγος μας να μην είναι πεζός, άνοστος αλλά αλατισμένος, με νόημα, ουσία, εγκαρδιότητα.
Απαράβατος νόμος του γάμου όπως τον θέλει ο Θεός και που συνεχώς κοντράρεται με το δικό μας ΘΕΛΩ είναι η μονιμότητά του. Ο Γάμος ποτέ μα ποτέ και για κανέναν λόγο δεν διαλύεται. Επιμένει σε αυτό ο ίδιος ο Σωτήρας Χριστός. Δεν υπάρχει δεύτερος και τρίτος γάμος, αλλά όλα αυτά είναι βολέματα, εκοσμίκευση των Εκκλησιαστικών νόμων ώστε να συμπαρασταθεί έτι περισσότερο τον πεπτοκότα άνθρωπο. Κι αυτή η ελεημοσύνη της Εκκλησίας καταπατάται και γίνεται αιτία να αμαρτάνουμε έτι περισσότερο. Από αρχής ένας άντρας και μια γυναίκα πλάστηκαν. Δεν υπάρχει τρόπος να διαλυθεί το μυστήριο όπως δεν είναι δυνατόν να φύγει η αγιαστική δύναμη του αγιασμού ή η θεία κοινωνία να ξαναγίνει ψωμί και κρασί… Το ανδρόγυνο που έγινε έτσι με επέμβαση του Αγίου Πνεύματος δεν είναι δυνατόν να λυθεί και να ξαναγίνουν μονάδες όσο κι αν ανταλλάσουν ύβρεις ενώπιον ενός δικαστηρίου. Δυστυχώς η υπερβάλλουσα τρυφερότητα που πολλές φορές και μέσα στις εκκλησίες παρουσιάζεται προκλητικά καταλήγει σε ένα αδυσώπητο μίσος κι ένα αρνητικό ΘΕΛΩ: Δεν θέλω να τον ξαναδώ ή να την ξαναδώ.
Που σκόνταψε ο γάμος κι έφτασε στο διαζύγιο; στο ότι είχαμε κατά νου ένα πρότυπο ανθρώπου. Δεσμευτήκαμε με αυτόν τον άνθρωπο αλλά δεν καταφέραμε να τον αλλάξουμε. Κι έτσι αισθανόμαστε προδομένη την αγάπη μας, το ΘΕΛΩ μας! Ή χειρότερα εξουθενώνουμε έναν άνθρωπο που δεν ταιριάζει με τα ΘΕΛΩ μας. Όμως ποιος μας εγγυήθηκε ποτέ ότι θα πάρουμε έναν άνθρωπο για σύντροφο και θα είναι όπως ακριβώς μας ταιριάζει; Μα τότε δεν θα είναι μια καταπιεσμένη προσωπικότητα ή μάλλον ένας άνθρωπος χωρίς προσωπικότητα, που θα μας είναι πειθήνιο όργανο; Ο ψυχολόγος Λέων Μπουσκάλια αν και της Δυτικής Φιλοσοφίας θα προτείνει: Αντί να ψάχνεις έναν άνθρωπο κατά τα πρότυπά σου, παρατήρησε τον άνθρωπο που έχεις μπροστά σου και ανακάλυψε αν τον ανέχεσαι και μπορείς να συμβιώσεις μαζί του! Τον άνθρωπο όπως τον βρεις όχι όπως τον ΘΕΛΕΙΣ!
Μέσα στο γάμο όλα έχουν μια ιεραρχία. Οι μεγάλοι πνευματικοί μας προτείνουν να δεχόμαστε τον ανδρισμό του Πατέρα, δηλαδή ο Πατέρας να φαίνεται ότι έχει τον πρώτο λόγο μέσα στην οικογένεια. Επειδή ο άνδρας όσα χρόνια και να περάσουν είναι ένα παιδί, απλά θέλει να επιβεβαιώνει τα πρωτεία του και τη θέση υπεροχής. Αν μια γυναίκα του προσφέρει αυτή την παιδιάστικη επιθυμία του, το πιθανότερο είναι να τον έχει ευτυχισμένο και ολοκληρωμένο. Μια συζήτηση για κάθε θέμα που να καταλήγει στο σύζυγο: «τι αποφασίζεις να κάνουμε;» συνήθως φέρνει αποτελέσματα αγαθά. Ενώ φράσεις του τύπου : «είσαι άχρηστος, κάθε φορά που σε ακούμε την παθαίνουμε», προφανώς θα φέρουν τα αντίθετα αποτελέσματα.
Μεγάλο κεφάλαιο είναι τα ΘΕΛΩ των παιδιών μας, τα οποία σήμερα έχουν γίνει παράλογα. Παρανοϊκά. Στα βιβλία γλώσσας της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως τα παιδιά κάνουν μάθημα δύο φορές τουλάχιστον για τα δικαιώματά τους. Μία φορά μαθαίνουν και την διαμαρτυρία με συλλαλητήριο! Βεβαίως δεν γίνεται λόγος καθόλου για υποχρεώσεις ενός μαθητή, ενός ανήλικου. Μου προκάλεσε πολύ εντύπωση στην Αιρετική Ιταλία η στάση όλων των παιδιών έως και των εφήβων που έσπευδαν να παραχωρήσουν τη θέση τους στο λεωφορείο, σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου αδιάφορα παρακολουθούν όχι ρασοφόρους αλλά και ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και βάρος χρόνων να τους ταλαιπωρεί χωρίς καθόλου να ξέρουν ότι είναι τυπική υποχρέωσή τους να σηκώνονται. Σήμερα που τα παιδιά είναι αποτέλεσμα ενός ανυπόφορου ΘΕΛΩ μαθαίνουν να είναι απαίδευτα και εγωκεντρικά.
Οι ταλαίπωροι γονείς ΘΕΛΟΥΝ οπωσδήποτε ένα παιδί. Θα κάνουν τα πάντα, θα δανειστούν μέχρι εξαχρειώσεως για να φτάσουν με την υποβοηθούμενη από ιατρικά μέσα αναπαραγωγή. Δεν τους ενδιαφέρουν εάν στο μεταξύ έχουν σκοτώσει πολλά έμβρυα στις προσπάθειες που γίνονται στα ιατρικά εργαστήρια. Δεν τους ενδιαφέρει μήτε το ΘΕΛΩ του Θεού. Μόνον το ΘΕΛΩ το δικό τους. Ένα αρρωστημένο ΘΕΛΩ, που στα προηγούμενα χρόνια μπορεί να έκανε 3,5 ή περισσότερες εκτρώσεις γιατί ΘΕΛΑΝΕ να κάνουν πράξη αναπαραγωγής χωρίς αναπαραγωγή και καταλήγουν τώρα με το στανιό να κάνουν αναπαραγωγή χωρίς πράξη αναπαραγωγής αλλά στο ψυχρό περιβάλλον ενός εργαστηρίου. Κι αυτό το άρρωστο και εκβιαστικό ΘΕΛΩ θα βγάλει ένα παιδί για το οποίο ο Θεός δεν ενέκρινε την μητρότητα ή την πατρότητα, δεν ήταν επιλογή Του. Τα παιδιά που έρχονται στον κόσμο με το ζόρι συνήθως αντιμετωπίζονται από τους γονείς τους με διαπαιδαγώγηση ελλιπή. Η προσπάθειά τους να γίνουν γονείς τους κάνει υπερευαίσθητους. Και το παιδί μεγαλώνει με μια υπεροψία που είναι εντυπωσιακή.
Σε μένα που ο Θεός έδωσε να είμαι άτεκνος ως προς τη σάρκα με ξενίζει πάρα πολύ να ακούω τρίχρονα ή πεντάχρονα παιδάκια με τσιριχτές φωνές να επιβάλλουν τη θέλησή τους στους γονείς τους: «Δε θέλω να κάτσω εδώ. Δε θέλω να φάω αυτό. Πάμε να φύγουμε. Τώρα». Και με εκβιασμούς και με φωνές οι ταλαίπωροι και ανειδίκευτοι παιδαγωγοί, οι γονείς, υποκύπτουν στα παιδιά τους όταν ακόμα αυτά είναι βρέφη. Αλήθεια, τι θα γίνει όταν γίνουν έφηβοι, που η κατάσταση θα είναι πολλαπλάσια δύσκολη;
Κι όταν χωρίσουν οι γονείς τότε τι θα γίνουν τα παιδιά; Ο κάθε γονιός θα θέλει να τα έχει με το μέρος του. Και θα τους χαρίζει ότι ΘΕΛΟΥΝ ενώ συνάμα θα κατηγορεί και τον άλλο γονέα δημιουργώντας τεράστια σύγχυση στο συναισθηματικό κόσμο των παιδιών. Και τα ΘΕΛΩ τους θα θεριέψουν και θα γίνουν τέρατα που θα καταφάνε τους συνανθρώπους τους, πολλές φορές δε και θα τους οδηγήσουν στην αυτοκαταστροφή.
Η λέξη ΘΕΛΩ μπορεί να αντικατασταθεί με μια παλιά λεξούλα πολύ πολύ ξεχασμένη. Χρησιμοποιούνταν παλιότερα εκτενώς, αλλά ο νεωτερισμός, ο χαρακτηρισμός της ως φασιστική την απέκλεισε από το σύγχρονο λεξιλόγιο. Το παιδί ΘΕΛΕΙ να ξενυχτήσει. Εγώ ΘΕΛΩ να κοιμηθεί. Όμως η αλήθεια είναι πως το παιδί ΠΡΕΠΕΙ να κοιμηθεί. Η λέξη ΠΡΕΠΕΙ είναι η μόνη άξια και σοβαρή λέξη που οφείλουμε να έχουμε στο λεξιλόγιο μας αφού αναγνωρίσουμε τους νόμους που διέπουν έναν γάμο και την οικογενειακή ζωή. Έτσι ΠΡΕΠΕΙ να σεβαστούμε τα πεθερικά, ΠΡΕΠΕΙ το σπίτι να είναι καθαρό και τακτοποιημένο, ΠΡΕΠΕΙ οι σύζυγοι να συζητάνε, ΠΡΕΠΕΙ ο άντρας να είναι τρυφερός, ΠΡΕΠΕΙ η γυναίκα να είναι θηλυκή, ΠΡΕΠΕΙ το παιδί να είναι υπάκουο. Αυτή η λέξη ΠΡΕΠΕΙ δίνει μια διάσταση στην Οικογένεια τέτοια που να υπάρχουν κανόνες. Δε χρειάζεται να συμφωνείς ή να διαφωνείς, να θέλεις ή να μη θέλεις να εφαρμόσεις όσα ο γάμος υπαγορεύει. Αφού επέλεξες να παντρευτείς, απλά ΠΡΕΠΕΙ. Αυτοί είναι οι όροι του παιχνιδιού το οποίο εσύ θέλησες να παίξεις. Όπως ΠΡΕΠΕΙ να μείνεις με έναν σύντροφο σε όλη σου τη ζωή είτε το θες είτε όχι. Ανεξάρτητα αν αυτό το πρόσωπο λες ότι δεν το αντέχεις, δεν το μπορείς, δεν γίνεται να είσαι με αυτό. Ότι το μισείς, το εχθρεύεσαι, το απεχθάνεσαι. Επέλεξες να το παντρευτείς. Τώρα δεν έχει γυρισμό. ΠΡΕΠΕΙ να μείνεις και να το πολεμήσεις σαν άλλος μάρτυρας και ομολογητής.
Τελικά η λέξη ΘΕΛΩ μου φαίνεται σα μια γεννήτρια προβλημάτων. Και πως να μην είναι αφού κρύβει το μεγαλύτερο από τα πάθη, το χειρότερο από τις δαιμονικές επιρροές: Τον Εγωισμό. Αυτό που θέλω είναι συνάρτηση όσων έμαθα, όσων εμπειριών έχω, όσων κατακτήσεων έχω κάνει στη ζωή μου. Κι από αυτά που έχω κατορθώσει δεν θέλω να μετακινηθώ. Συνήθως στα νεαρά ζευγάρια λέμε «λίγο ο ένας, λίγο ο άλλος ας κάνετε υποχωρήσεις». Αυτό το λέμε για να χρυσώσουμε το χάπι, να κάνουμε πιο εύκολη τη συμβίωση. Αλλού, πιο οριστικά βρίσκεται η λύση.
Σύμφωνα με την Πατερική Παράδοση, κάθε θέλημα είναι δαιμονικό. Κάθε φορά που εκφράζεται η λέξη ΘΕΛΩ ειδικά μέσα σε ένα μοναστήρι οι μοναχοί τρομάζουν και θεωρούν ότι εισέβαλε ο ίδιος ο διάβολος για να ταράξει την ηρεμία τους. Κι είναι αλήθεια πως κάθε φορά που η επιθυμία γίνεται βούληση κι επίμονη απαίτηση, δηλαδή ΘΕΛΩ, τότε ο διάβολος βρίσκει ορθάνοιχτη την πύλη για να δημιουργήσει λογισμούς, συγκρούσεις, αντιλογία. Δεν θα μπορούσε στην ασκητική και φιλομόναχη Ορθοδοξία μας να είναι άλλη η λύση για κάθε διμερή σχέση, ενός Αφεντικού με τον υπάλληλό του, ενός Γέροντα με τον υποτακτικό του, μιας γειτόνισσας με την φίλη της, ενός άντρα με τη σύζυγό του. Ο αγώνας να ξεχαστεί η προσωπική μας επιθυμία είναι ο μοναδικός δρόμος να υπάρχει πνευματική ηρεμία και γιατί όχι και επινίκιο στεφάνι από τον Αγωνοθέτη Θεό. Όταν οι σύντροφοι αποφασίσουν ότι δεν ζουν για τα ΘΕΛΩ τους, «μη εαυτώ αρέσκειν αλλά το εταίρω» κατά τους λόγους του Αποστόλου Παύλου τότε η συμβίωση είναι αρμονική. Κι όταν καταπιέζεται κάτω το ΘΕΛΩ μας για το χατήρι του Χριστού τότε γιατί η ζωή μας να μην έχει πνευματική ανάταση, χάρη, ευλογία από Αυτόν;
Τα ΘΕΛΩ μας είναι ατελείωτα. Αναγνωρίζω ότι δεν κατάφερα με αυτήν την ομιλία να σας φωτίσω ή να σας πείσω. Είναι στάση ζωής να αλλάξει κανείς τόσο ριζικά ώστε να αποσιωπά την προσωπική του επιθυμία για την οικογενειακή αρμονία και πρόοδο. Γι αυτό και καταλήγω με ένα παράδειγμα από τον σύγχρονο γέροντα Πορφύριο που τόσα σοφά και αγιοπνευματικά αποφθέγματα μας άφησε. Μια κυρία αντιμετώπιζε πρόβλημα με το γιό της. Το παιδί στη εφηβεία είχε πέσει στα ναρκωτικά. Εδώ εμφανίζεται το ΘΕΛΩ της κυρίας αυτής. Το παιδί μου ΘΕΛΩ να γίνει καλά. Δεν ανέχομαι το παιδί μου που το ανέθρεψα να μη του λείπει τίποτα να έχει πρόβλημα τώρα! Και τι θα κάνουμε με τον κόσμο που γινόμαστε ρεζίλη κ.ο.κ. Ο Γέροντας την κοίταξε σοβαρός και της είπε: «σήκωσε τη φούστα σου να δω τα πόδια σου». Η κυρία ξαφνιάστηκε και βρήκε τολμηρή την απαίτηση του Γέροντα. Κι ο Γέροντας της εξήγησε: «Να δω αν τα γόνατά σου κόρη μου, αν είναι σκληρημένα από τις μετάνοιες και τις γονυκλισίες υπέρ του παιδιού σου», αφήνοντας την άναυδη.
Πραγματικά κι εγώ στο μοναστήρι μου κι ο καθένας στο γάμο του πρέπει να αφήσουμε το επάρατο ΘΕΛΩ. Η ωριμότητα των καταστάσεων, η εμπειρία με τα χρόνια θα μας οδηγήσουν στην τέλεια προσευχή «γενοιθήτο το θέλημα Σου, όχι ως εγώ ΘΕΛΩ αλλά ως συ».
πηγή
