ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΓΑΛΑΚΤΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Τοῦ π. Γ. Δορμπαράκη

.              «Ὁ Γαλακτίων καὶ ἡ Ἐπιστήμη ἔζησαν ἐπὶ τῆς βασιλείας τοῦ Δεκίου καὶ τῆς ἡγεμονίας τοῦ Σεκούνδου. Καὶ ὁ μὲν Γαλακτίων ἦταν υἱὸς τοῦ Κλειτοφῶντος καὶ τῆς Λευκίππης, Ἑλλήνων (δηλαδὴ εἰδωλολατρῶν) καὶ τῶν δύο, οἱ ὁποῖοι κατηχήθηκαν στὴ χριστιανικὴ πίστη ἀπὸ κάποιο μοναχὸ ὀνόματι Ὀνούφριο καὶ δέχτηκαν τὸ ἅγιο βάπτισμα. Ἡ δὲ Ἐπιστήμη καὶ αὐτὴ εἶχε γονεῖς Ἕλληνες, κι ὅταν παντρεύτηκε τὸν Γαλακτίωνα, βαπτίστηκε κι ἡ ἴδια χριστιανή. Ἀποφάσισαν ἀπὸ κοινοῦ νὰ διατηρήσουν τὴν παρθενία τους καὶ νὰ ζήσουν μὲ πλήρη ἀφιέρωση στὸν Θεό. Πράγματι, ἀκολούθησαν κάθε σκληραγωγία καὶ ἀσκητικὴ κακοπάθεια, ἐνῶ ἔπειτα συνελήφθησαν ἀπὸ τὸν ἄρχοντα Οὖρσο. Κι ἀφοῦ ρωτήθηκαν γιὰ τὴν πίστη τους καὶ ὁμολόγησαν τὸν Χριστό, τοὺς κτύπησαν μὲ σφοδρότητα καὶ τρύπησαν τὰ νύχια τους μὲ μυτερὰ καλάμια. Στὴ συνέχεια ἀκρωτηρίασαν μὲ μαχαίρι τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια τους καὶ τέλος τοὺς ἔκοψαν τὰ κεφάλια. Κι ὁ μὲν ἅγιος Γαλακτίων ἦταν τότε τριάντα ἐτῶν, ἡ δὲ ἁγία Ἐπιστήμη δέκα ἕξι».
.              Σύζυγοι καὶ μοναχοὶ ταυτόχρονα οἱ ἅγιοι σήμερα, οἱ ὁποῖοι ἀνήκουν σ’  ἐκείνην τὴν  ὁμάδα τῶν χριστιανῶν ποὺ ἀκολούθησαν τὸν λεγόμενο λευκὸ γάμο: ἐνῶ εἶναι σύζυγοι δὲν ἔχουν σαρκικὲς σχέσεις. Ὁ ὑμνογράφος μάλιστα μὲ μία πολὺ ὄμορφη φράση – κι ὄχι μόνο μὲ αὐτὴν –  ἐκφράζει τὴ διπλὴ αὐτὴ παράδοξη σχέση τους: Οἱ ἅγιοι ἀποτελοῦν «κλέος συζυγίας, ἀζύγων μέγα θαῦμα». Οἱ ἅγιοι εἶναι ἡ δόξα τῆς συζυγίας, ἀλλὰ καὶ τὸ μέγα θαῦμα τῶν μοναχῶν. Δὲν προβάλλει ἡ Ἐκκλησία μας τὸν λευκὸ γάμο ὡς παράδειγμα πρὸς μίμηση. Ὁ λευκὸς γάμος ἀποτελεῖ ἐπιλογὴ ὁρισμένων συζύγων, οἱ ὁποῖοι ἐκτιμώντας τὶς δυνάμεις τους καὶ τὴν ὅλη σκοποθεσία τῆς ζωῆς τους ἀποφασίζουν ὅτι ἡ διατήρηση τῆς παρθενίας τους, ἔστω καὶ μέσα στὸν γάμο, συνιστᾶ ἐπιλογὴ ποὺ διευκολύνει τὸ συμφέρον τῆς ψυχῆς τους. Τὸ σημειώνει ὁ ὑμνογράφος: «Ἄμφω τὰ συμφέροντα συμφρονήσαντες». Συμβαίνει κάτι παρόμοιο ἴσως μὲ τὸ χάρισμα τῆς σαλότητας. Ἐνῶ εἶναι χάρισμα ἐκ Θεοῦ, δὲν προτείνεται ὡς δρόμος ζωῆς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας. Κι αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ δείχνει πόσο ἡ Ἐκκλησία πορεύεται προσγειωμένα καὶ μὲ συμπάθεια πρὸς τοὺς πιστούς: κάθε φορὰ τονίζει τὸν μέσο δρόμο, χωρὶς ὅμως νὰ ἀποκλείει γιὰ ὅσους τὸ ἐπιθυμοῦν, κάτι διαφορετικὸ ὡς ὑπέρβαση. Διότι τὸ ζητούμενο ἀπὸ Ἐκείνην εἶναι ὄχι ὁ δρόμος, ὁ ὅποιος δρόμος, ἀλλὰ ἡ σχέση μὲ τὸν Χριστό. Αὐτὸ συνιστᾶ τὸν σκοπὸ καὶ δὲν πολυεπεμβαίνει στὰ μέσα πρὸς κατάκτηση τοῦ σκοποῦ.
.              Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ καταλαβαίνουμε ὅτι ὁ λευκὸς γάμος κάποιων ἐγγάμων ἁγίων της Ἐκκλησίας δὲν ἀποτελεῖ κριτικὴ κατὰ τοῦ εὐλογημένου γάμου τῶν ὑπολοίπων πιστῶν. Τοῦτο θὰ συνιστοῦσε βλασφημία, ποὺ θὰ ἀναιροῦσε τὸ ἴδιο τὸ μυστήριο τοῦ γάμου, σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ἡ ψυχοσωματικὴ σχέση τῶν συζύγων λειτουργεῖ ὡς εἰκόνα τῆς σχέσης τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν Ἐκκλησία. «Τὸ μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστι, ἐγὼ δὲ λέγω εἰς Χριστὸν καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν».  Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἄλλωστε ἦταν Ἐκεῖνος ποὺ μὲ τὴν παρουσία Του στὸν γάμο τῆς Κανᾶ εὐλόγησε τὴν κανονικότητα τοῦ γάμου καὶ μίλησε γιὰ τὸ εἶδος αὐτῆς τῆς σχέσεως, συμπεραίνοντας ὅτι «οὐκέτι εἰσὶ δύο, ἀλλὰ μία σάρξ». Μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ δηλαδὴ ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναίκα συζεύγνυνται, ἑνώνονται ἔτσι, ποὺ ἀποτελοῦν τὸν ἕνα ἄνθρωπο, μὲ προσανατολισμὸ πρὸς τὸν Χριστό, κάτι ποὺ σημαίνει ὅτι οἱ σχέσεις πιὰ τοῦ ζευγαριοῦ, ψυχικὲς καὶ σωματικές,  ἀνάγονται πέρα ἀπὸ τὸ ἁπλὸ ὁριζόντιο ἐπίπεδο σὲ ἐπίπεδο πνευματικό.
.              Παρ’  ὅλα αὐτά! Ἡ συζυγία τοῦ ἁγίου ζεύγους Γαλακτίωνος καὶ Ἐπιστήμης λειτουργεῖ παραδειγματικὰ καὶ γιὰ ἐγγάμους καὶ γιὰ μοναχούς. Πῶς; Μὲ τὸ νὰ βλέπει κανεὶς τὸν μεγάλο πόθο ποὺ εἶχαν γιὰ τὸν Χριστό, τέτοιον ποὺ τοὺς ἔκανε νὰ ἀρνοῦνται τὰ θέλγητρα τοῦ ἁμαρτωλοῦ κόσμου καὶ νὰ ἑνώνονται μὲ τὸν σύνδεσμο τοῦ ἁγίου Πνεύματος. «Τῷ θείῳ πόθῳ τοῦ Χριστοῦ ἀρνησάμενοι κόσμον, συνεδέθητε μᾶλλον τῷ Πνεύματι, Ἀθληταί». Ἡ πνευματικὴ σύνδεσή τους ἦταν ἐκείνη ποὺ συνιστοῦσε τὸ ὅραμά τους καὶ τοὺς ἔδινε τὴν δύναμη νὰ προχωρήσουν καὶ μέσα στὰ μαρτύρια. Οἱ στίχοι τοῦ συναξαριοῦ τους εἶναι ἀποκαλυπτικοί: «ἀσυνδυάστους συζύγους κτείνει ξίφος, τὴν ψυχικὴν σύζευξιν ἠγαπηκότας». Τὸ ξίφος σκότωσε τοὺς παρθένους συζύγους, διότι ἀγάπησαν τὴν ψυχικὴ σύζευξή τους. Κι ἀλλοῦ: «Τῆς ἁγνείας μὲν τῷ πόθῳ καὶ ἀσκήσεως, στέργετε τὴν διάστασιν· ἐν ὁμονοίᾳ δὲ ψυχῆς διὰ πίστεως στερρᾶς συνδούμενοι πρὸς ἀθλητικὰς αὖθις ἠνώθητε λαβάς, ὁσιομάρτυρες». (Ἐπιθυμήσατε τὴν ἀποχὴ ἀπὸ τὶς σαρκικὲς σχέσεις λόγω τοῦ πόθου τῆς ἁγνότητας καὶ τῆς ἀσκήσεως. Ἑνωμένοι ὅμως μὲ στέρεη πίστη καὶ μονοιασμένοι στὴν ψυχὴ ἐνωθήκατε πάλι γιὰ τοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες, ὁσιομάρτυρες). Αὐτὸ εἶναι τὸ ὅραμα ὅλων τῶν πιστῶν: νὰ εἴμαστε μονοιασμένοι μεταξύ μας, κάτι ποὺ εἶναι κυρίως θέμα τῆς ψυχῆς καὶ λιγότερο τοῦ σώματος. Αὐτὸ συνιστᾶ τὴν προϋπόθεση γιὰ νὰ ἔχουμε ὁμόνοια καὶ μὲ τὸν Κύριο. Καὶ στοὺς ἐγγάμους: ἡ ὁμόνοια τῶν σωμάτων, οἱ σαρκικὲς σχέσεις, πρέπει νὰ ὁδηγοῦν στὴν ὁμόνοια τῶν ψυχῶν. Τὸ ξαναλέμε. Ὅλα λειτουργοῦν ἀναγωγικά: μὲ τὴν ἑνότητά μας νὰ ἑνωνόμαστε μὲ τὸν Θεό μας.